Σελίδες

Παγκόσμια αναταραχή, νέα κατάσταση

του Δημήτρη Χρήστου* 

Μια εβδομάδα μετά την ανάληψη των καθηκόντων του νέου Αμερικανού προέδρου και η παγκόσμια αναστάτωση είναι πλέον γεγονός. Και ακόμα δεν έχουμε δει τίποτα. Ο Ντόναλντ Τραμπ αποφασίζει, γνωρίζοντας ότι οι απαιτήσεις του δεν μπορεί να γίνουν αποδεκτές. Τι ακολουθεί δηλαδή μετά τη διένεξη με το Μεξικό και την τρελή απαίτηση του να πληρώσουν ένα συνοριακό τείχος δαπάνης 12 δισ. δολαρίων οι Μεξικανοί; Τι ακολουθεί μετά την απαγόρευση μουσουλμάνων από επτά συγκεκριμένες χώρες της ανατολής, εξαιρουμένης της Σαουδικής Αραβίας που χρηματοδοτεί τον ισλαμικό φονταμενταλισμό; Δεν υπάρχει σχέδιο;
Σε πρόσφατες δηλώσεις του στην αμερικανική εφημερίδα New York Times, ο Τραμπ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ και η Κίνα έχουν ήδη «εμπορικό πόλεμο» και ισχυρίστηκε ότι η Αμερική χάνει. Μπορεί όμως να ελέγξει η αμερικανική πλευρά έναν θερμό οικονομικό πόλεμο με το Πεκίνο χωρίς προηγουμένως να γίνουν σοβαρές συζητήσεις και διαβουλεύσεις, καθώς στην παγκόσμια παραγωγό Κίνα βρίσκονται και παράγουν τα προϊόντα τους εκατοντάδες αμερικανικές εταιρίες; Έχει υπολογιστεί η απάντηση του Πεκίνου; Όπως έγραψε η κρατική κινεζική αγγλόφωνη εφημερίδα Global Times μέρος των παραγγελιών από την Boeing θα αντικατασταθούν με Airbus. Οι πωλήσεις αμερικανικών αυτοκινήτων και πωλήσεων iPhone στην Κίνα θα υποστούν «χτύπημα» και οι εισαγωγές σόγιας και σιτηρών από τις ΗΠΑ θα σταματήσουν. Η Κίνα μπορεί επίσης να περιορίσει τον αριθμό των κινέζων φοιτητών που σπουδάζουν στις ΗΠΑ και να πάψει να επενδύει σε αμερικανικά ομόλογα. 

Σημαντικό ζήτημα με την εφαρμοζόμενη οικονομική πολιτική του Τραμπ αντιμετωπίζει και η ΕΕ και ιδιαίτερα η δυναμικότερη εξαγωγός της, η Γερμανία. Σε περίπτωση που ο νέος Αμερικανός πρόεδρος πραγματοποιήσει τις απειλές του, περιφρονώντας την ΕΕ και σε συνδυασμό με την κρίση στις οικονομικές σχέσεις με την Κίνα, θα έχουμε μια γιγαντιαία παγκόσμια οικονομική κρίση με άγνωστες συνέπειες και κατάληξη. ΕΕ και Κίνα έχουν το 50% των εμπορικών συναλλαγών των ΗΠΑ. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τις συνέπειες, να θυμίσουμε το μέγεθος και τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers και το σπάσιμο της φούσκας στην αγορά ακινήτων. Αυτά μοιάζουν αστεία μεγέθη μπροστά σε αυτό που θα συμβεί, αν η νέα αμερικανική ηγεσία τεντώσει και σπάσει το σχοινί.

Μετά από όλα αυτά προκύπτει το μείζον ερώτημα. Μπορεί να να πραγματοποιηθεί η συγκεκριμένη πολιτική επιλογή του κ. Τραμπ, χωρίς να χρειαστεί να καταφύγει σε ένοπλες συγκρούσεις; Χωρίς να μηδενίσει το παγκόσμιο κοντέρ για να ξεκινήσουν και να ρυθμιστούν όλα από την αρχή; Όσο υπερβολικό και αν ακούγεται το ερώτημα, οι πιθανότητες να έχουμε μια θερμή τετραετία με τη χρήση όπλων για τις νέες διευθετήσεις, είναι πλέον μπροστά μας. Και αυτό όχι επειδή το προβλέπει ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, αλλά επειδή το διχασμένο αμερικανικό έθνος όπως και το Βρετανικό χρειάζονται εθνική ενότητα με το ζόρι. Διότι δίχως την ενιαία εθνική στάση, τα σχέδια του Τραμπ θα αποτύχουν. 

Για πρώτη φορά από όσο θυμάμαι υπάρχει τόσο έντονη αντίδραση σε Αμερικανό πρόεδρο. Και βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή. Ας μην ξεχνάμε ότι το κίνημα του «Brexit»,όσο και το κίνημα του Τραμπ, έχουν μία κοινή κοινωνική συνιστώσα. Πρόκειται για τους λευκούς εργαζόμενους, της μεσαίας εργατικής τάξης, που τα συστημικά κέντρα λήψης των αποφάσεων «αγνόησαν» επιδεινώνοντας την καθημερινή ζωή τους. Πώς θα συμπεριφερθούν σε μια ολοκληρωτική σύγκρουση;

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει στηλιτεύσει το NATO ως παρωχημένο, ενώ χαρακτήρισε τα μέλη του ως αχάριστους συμμάχους οι οποίοι επωφελούνται από τη γενναιοδωρία των ΗΠΑ. Δηλώνει ότι η Αμερική δεν μπορεί πλέον να αντέξει οικονομικά να προστατεύει χώρες στην Ευρώπη και την Ασία χωρίς επαρκή αποζημίωση, υποδηλώνοντας έτσι ότι θα αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις, εκτός κι αν οι χώρες αυτές πληρώσουν. Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ποιες αλλαγές θα προκύψουν στην πολιτική της ΕΕ και την δογματική αντίληψη του Βερολίνου για την οικονομική συνταγή της πάση θυσία λιτότητας στην ΕΕ; Πώς μπορεί να αντιδράσει η αδύναμη στρατιωτικά ΕΕ χωρίς την αμυντική ισχύ της Βρετανίας;

Αν η ΕΕ και ιδιαίτερα το Βερολίνο, συνεχίσουν να παίζουν με τη φωτιά στο εσωτερικό της Ένωσης, δεν θα βρουν εύκολα ενωμένους λαούς που να κινητοποιηθούν για την υπεράσπιση των απωλεσθέντων ευρωπαϊκών κεκτημένων. Διότι όπως τα έχει κάνει ο Σόιμπλε, με την ανοχή της Μέρκελ, η Ένωση είναι πλέον αποκρουστική σε πολύ μεγάλο μέρος των πολιτών της Ηπείρου. Μέχρι την 20ή Φεβρουαρίου, καταληκτική ημερομηνία διευθέτησης του ελληνικού προγράμματος τα χαρτιά από το Βερολίνο και το Παρίσι πρέπει να ανοίξουν. Ίδωμεν...

* Δημοσιογράφος, Αρθρογράφος και σύμβουλος έκδοσης στην εφημερίδα «Αυγή»