Η είδηση ήρθε από το Reuters και θέλοντας και μη επαναφέρει σημαντικά ερωτήματα στη δημόσια συζήτησα που παρά το γεγονός ότι μονοπωλείται από την οικονομία δεν μπορεί να μην εξετάσει και αυτά τα ζητήματα που συναρτώνται με την οικονομική φυσιογνωμία της χώρας και το αναπτυξιακό μοντέλο.
Για μερικούς η βλάβη από την ιστορικών διαστάσεων καταστροφή στον κόλπο Μεξικό το 2008 ήταν κάτι που συνέβη πολύ μακριά. Οι οπαδοί της ιδέας της επίλυσης των οικονομικών προβλημάτων της χώρας μέσα από την αναζήτηση κοιτασμάτων πετρελαίου στην σεισμογενή περιοχή μας πρέπει να το σκεφτούν ξανά και να μελετήσουν προσεκτικά την διεθνή βιβλιογραφία. Η Μεσόγειος είναι θάλασσα κλειστή είναι «λίμνη»! Δεν μπορείς ταυτόχρονα να επενδύεις και στον τουρισμό και στην ανασυγκρότηση του διατροφικού συμπλέγματος με έμφαση στην αειφόρο αλιεία και στις εξορύξεις.
Εξορύξεις πετρελαίου και τουρισμός δεν πάνε μαζί. Το ενδεχόμενο μίας πετρελαιοκηλίδας από τις επικίνδυνες και παράλογες εξορύξεις πετρελαίου στις θάλασσες μας, θα ήταν καταστροφικό για τα νησιά, τις τοπικές κοινωνίες και τον τουρισμό, τον πραγματικό μας εθνικό θησαυρό… Όλα τα υπόλοιπα είναι (υδρογον)άνθρακες, γιατί πρόκειται για περιβαλλοντική και οικονομική παράνοια. Σε μία χώρα που στηρίζεται οικονομικά στον τουρισμό της (16,4% του ΑΕΠ το 2012), η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και του εθνικού της πλούτου θα έπρεπε να είναι το ύψιστο εθνικό συμφέρον.Η χώρα μας έχει ευκαιρίες που μπορεί να αξιοποιήσει για ξεφύγει από την κρίση που βρίσκονται στον αντίποδα πολιτικών που σχετίζονται με τις εξορύξεις των πετρελαίων. Σε μία χώρα που εξαρτάται από την καλή κατάσταση των θαλασσών, η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος είναι η καλύτερη διαφήμιση για τον ελληνικό τουρισμό. Ποιος θα ήθελε να κολυμπά σε μία από τις χιλιάδες μαγικές παραλίες των ελληνικών νησιών, με θέα μία πλατφόρμα εξόρυξης πετρελαίου; Ακόμα κι αν δεν φαίνεται φαντάζεται κάποιος τις συνέπειες από μία -έστω μικρή- διαρροή;
Στις αραβικές χώρες μπορεί και να μην έχουν τόσο μεγάλο πρόβλημα, οι περισσότερες πετρελαιοπηγές βρίσκονται στη μέση της ερήμου. Εδώ είναι Μεσόγειος, κλειστή θάλασσα, κι ακόμα πιο περίκλειστα πελάγη, δεν υπάρχει καν η ανοιχτωσιά της Βόρειας Θάλασσας και του Ατλαντικού.
Η στρατηγική εξόδου από την κρίση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το καθαρό περιβάλλον, τις ήπιες δραστηριότητες, τις μικρές και ποιοτικές τουριστικές εγκαταστάσεις που σέβονται την κλίμακα του τόπου και του τοπίου, τις ελεύθερες και καθαρές ακτές που μπορούν να πολλαπλασιάσουν το αλιευτικό δυναμικό με κατάλληλη στρατιγική, μια στρατηγική μακροπρόθεσμης ανάδειξης των πλεονεκτημάτων της χώρας, του ήλιου και του ανέμου (ως βασικής παραγωγικής μονάδας ενέργειας), των μνημείων, των αρχών της φιλοξενίας, του πολιτισμού, της μεσογειακής διατροφής.
Τουριστική και αλιευτική αειφορία σε συνδυασμό με θαλάσσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, απλώς δεν νοείται. Μέχρι στιγμής έχουμε εξετάσει το ένα σκέλος του προβλήματος, το περιβαλλοντικό – αναπτυξιακό – παραγωγικό. Αυτό όμως δεν είναι καν το μεγαλύτερο πρόβλημα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, πέρα από την υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, και μάλιστα της θάλασσας, του πολυτιμότερου φυσικού πόρου που διαθέτουμε ως χώρα, είναι τα εθνικά ρίσκα που θα ακολουθήσουν. Ήδη εκφράζονται φόβοι ότι θα υπάρξουν τριβές με γειτονικές χώρες σε σχέση με την ΑΟΖ. Αύριο, εάν και εφόσον βρεθούν αξιοποιήσιμα κοιτάσματα, θα υπάρξουν οι βλέψεις μεγάλων εταιρειών και κρατών.
Ελάχιστες από τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες -και μάλιστα κατά κανόνα πολύ ισχυρές- έχουν γλυτώσει τους πολέμους, τις διεθνείς επιβουλές και πιέσεις, τα γεωπολιτικά παιχνίδια στις πλάτες των λαών της και ακόμα πιο λίγες, βέβαια, έχουν γλυτώσει τις τεράστιες κοινωνικές ανισότητες, την υπερεκμετάλλευση του υπεδάφους, τη μονομερή ανάπτυξη. Δεν ξέρω τι όραμα είναι αυτό που πλασάρουν για τη χώρα μας και πώς σκέφτονται τώρα να τη μετασχηματίσουν σε κάτι που δεν ήταν ποτέ, και που ποτέ δεν θα τη φανταζόταν κανένας μας ούτε στους χειρότερους εφιάλτες του.
Χρειάζεται επιλογές που θα σφραγίσουν την πορεία της χώρας για δεκαετίες… Ας προχωρήσουμε με τόλμη και με διορατικότητα!
*Ο Κώστας Ζαχαριάδης είναι Βιολόγος Περιβαλλοντολόγος μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ
