NEETs: μια νέα ευπαθής κοινωνικά ομάδα – μια “χαμένη γενιά”;

Από την παρουσίαση με θέμα: «Βαρόμετρο Απόντων: Οι NEETs» 
Στο πάνελ εικονίζονται από αριστερά ο Βουλευτής Β΄ Αθήνας ΣΥΡΙΖΑ 
  κ. Απόστολος Αλεξόπουλος, ο Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου 
& Επιστημονικός Διευθυντής ΙΝΕ-ΓΣΕΕ κ. Σάββας Ρομπόλης, ο ερευνητής 
και επιστημονικός συνεργάτης του ΚΑΝΕΠ-ΓΣΕΕ κ. Ν. Παΐζης 
και η Βουλευτής της ΝΔ στο Ευρωπαικό Κοινοβούλιο κα Μαριέττα Γιαννάκου

Η πρώτη πανελλήνια παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας «Βαρόμετρο Απόντων: Οι NEETs» πραγματοποιήθηκε στον Δήμο Ιλίου, τη Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου 2013, στην κατάμεστη αίθουσα του Δημαρχείου Ιλίου, σε συνεργασία με την Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ). 

Η έρευνα αφορά τους νέους εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης και υλοποιήθηκε από το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΚΕΑΔΙΚ) του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ) της ΓΣΕΕ.

Το 16.9% των νέων έως 24 ετών στην Ελλάδα εκτός αγοράς εργασίας, εκπαίδευσης ή κατάρτισης - Αύξηση κατά 50% του ποσοστού των NEETs στην χώρα μας κατά την περίοδο της κρίσης - Παρουσίαση Έρευνας «Βαρόμετρο Απόντων: Οι “NEETs” στην Ελλάδα»

O σχετικά νεόδμητος όρος NEETs (young people not in education, employment or training) αφορά στους νέους ανθρώπους ηλικίας 15 έως 24 ετών που απέχουν από κάθε διαδικασία εκπαίδευσης, κατάρτισης και απασχόλησης, είναι δηλαδή “απόντες” από κάθε μείζονα θεσμική μέριμνα του Κοινωνικού Κράτους.

To ΚΑΝΕΠ της ΓΣΕΕ και το ΚΕΑΔΙΚ του Πανεπιστημίου Κρήτης σε συνεργασία με τη GPO και το ΙΗΔΛ του ΙΤΕ διεξήγαγαν για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό επίπεδο μια έρευνα βάσης (πρωτογενής έρευνα) σε εθνική κλίμακα με στόχο την ανίχνευση, χαρτογράφηση και αποτύπωση του φαινομένου των NEETs στη χώρα μας, η οποία παρουσιάστηκε χθες (16/12) σε εκδήλωση που πραγματοποίησαν για το σκοπό αυτό η ΓΣΕΕ και o Δήμος Ιλίου.

Όπως προκύπτει από τα ευρήματα και συμπεράσματα της εν λόγω έρευνας:

• Η Ελλάδα, με το 16.9% του νεανικού της πληθυσμού να εκτοπίζεται στο “εργασιακό και εκπαιδευτικό πουθενά” τοποθετείται στις πρώτες θέσεις εντός της “Ε.Ε. των 28” αναφορικά με τους  NEETs.
• Οι NEETs αν και δεν αποτελούν νέο φαινόμενο, εντούτοις τόσο η διακύμανσή τους (διόγκωση), όσο και η περιφερειακή τους συγκέντρωση που εντοπίζεται κυρίως στα κράτη μέλη του Ευρωπαϊκού Νότου, καταδεικνύουν σαφώς την άμεση διασύνδεσή του φαινομένου με τις δυσμενείς συνέπειες της πολυεπίπεδης κρίσης και με τις ακολουθούμενες μεθόδους δημοσιονομικής εξυγίανσης.
• Η έμφυλη διάσταση στην ανθρωπογεωγραφία των NEETs είναι έντονη με τις γυναίκες να αποτελούν την πλειοψηφία των “αποκλεισμένων” ατόμων.
• Οι νέοι με χαμηλό ή μεσαίο μορφωτικό επίπεδο διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να περιέλθουν σε κατάσταση NEET, καθώς επίσης οι νεαροί μετανάστες, τα άτομα με αναπηρία, οι νέοι με πολύ σοβαρά προβλήματα ψυχικής ή σωματικής υγείας και όσοι εμφανίζουν βεβαρημένο οικογενειακό background.
• H οικογένεια, ένας ζωτικός θεσμός της ελληνικής κοινωνίας, διαδραματίζει τον βασικότερο υποστηρικτικό ρόλο για τους NΕΕΤs, βοηθώντας τους οικονομικά και ψυχολογικά, ώστε να συνεχίσουν την προσπάθειά τους για εύρεση εργασίας ενώ παράλληλα λειτουργεί ως “προστατευτικό πλαίσιο” που περιορίζει -ως ένα σημείο- συναισθηματικές εξάρσεις ακραίας μορφής που ενδέχεται να οδηγήσουν σε παραβατικές συμπεριφορές – κάτι που δεν φαίνεται να συμβαίνει σε άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως π.χ. στην Αγγλία.
• Οι NEETs στην Ελλάδα εμφανίζονται εξαιρετικά δύσπιστοι απέναντι στο Κοινωνικό Κράτος και ταυτόχρονα εκφράζουν έντονη δυσφορία για το πολιτικό σύστημα.
• Τέλος, οι ΝΕΕΤs εξακολουθούν να θέτουν σαν βασική προτεραιότητα την (επαν)ένταξή τους στην αγορά εργασίας και δευτερευόντως την επιστροφή τους σε κάποιας μορφή μαθησιακής διαδικασίας εκφράζοντας τις χαμηλές προσδοκίες τους για την αποτελεσματικότητα και τις ευκαιρίες που προσφέρει το υποσύστημα “εκπαίδευση – κατάρτιση – απασχόληση” από το οποίο απέχουν κυρίως λόγω στρεβλώσεων ή συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους και όχι από προσωπική βούληση.

Στην εκδήλωση για την παρουσίαση της έρευνας παρέστησαν και τοποθετήθηκαν για το φαινόμενο των NEETs:

Η κα Μαριέττα Γιαννάκου, Επικεφαλής της Κ.Ο. της ΝΔ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που μεταξύ άλλων υποστήριξε την άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών πιλοτικού χαρακτήρα για την ενίσχυση της απασχόλησης σε περιοχές όπου έχει αρχίσει να αναπτύσσεται ο πρωτογενής τομέας της οικονομίας.

Ο κ. Απόστολος Αλεξόπουλος, Βουλευτής Β΄ Αθηνών ΣΥΡΙΖΑ & Αν. Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Πανεπιστημίου Αθηνών, εστίασε στην ανάγκη δημιουργίας νέων, σταθερών και μακροπρόθεσμα βιώσιμων θέσεων εργασίας.

Ο Δήμαρχος Ιλίου, κ. Νίκος Ζενέτος, υπογράμμισε την αναγκαιότητα υλοποίησης τέτοιων ερευνητικών δράσεων στην παρούσα κοινωνικοοικονομική συγκυρία και αναφέρθηκε στο δίκτυο κοινωνικών δομών  του Δήμου Ιλίου (προληπτικά, επιμορφωτικά και υποστηρικτικά προγράμματα) για τη στήριξη και ανακούφιση των ευπαθών κοινωνικά ομάδων, μεταξύ αυτών και των NEETs, όπως Σχολές Γονέων, Κοινωνικά Φροντιστήρια, Κέντρα Δια βίου Μάθησης, ενημερωτικές ημερίδες κ.α.

Ο κ. Σάββας Ρομπόλης, Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου και Επιστημονικός Διευθυντής ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, επισήμανε την απαίτηση ένταξης του δείκτη απασχόλησης-ανεργίας στα τρία μακροοικονομικά κριτήρια αξιολόγησης της Ε.Ε. (χρέος, έλλειμμα, πληθωρισμός) τονίζοντας την προστιθέμενη αξία της παραγωγικής αξιοποίησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μέσα από τη δημιουργία “clusters” (συστάδες επιχειρήσεων).

 Ο κ. Δημήτρης Καραγεωργόπουλος, Γραμματέας Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων ΓΣΕΕ, αναφέρθηκε στη γιγάντωση του φαινομένου των NEETs ως συνέπεια της κοινωνικής και οικονομικής κρίσης και αφού στηλίτευσε τις συμπεριφορές άγνοιας ή κοινωνικής αδιαφορίας αναφορικά με την αντιμετώπισή του, υποστήριξε ότι η παρούσα έρευνα μπορεί και πρέπει να αποτελέσει την αφετηρία για την αλλαγή στον τρόπο προσέγγισης αυτού του εξαιρετικά σοβαρού κοινωνικού ζητήματος.

Ο κ. Ζώης Πεπές, μέλος Εκτελεστικής Επιτροπής ΓΣΕΕ και αντιπρόεδρος του ΚΑΝΕΠ-ΓΣΕΕ, υπογράμμισε την ανάγκη αποτύπωσης της έντασης, έκτασης και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του φαινομένου των NEETs θέτοντας ως προϋπόθεση για την καταπολέμησή του την αλλαγή των ακολουθούμενων πολιτικών που διευρύνουν τον κοινωνικό αποκλεισμό τροφοδοτώντας τις κοινωνικές, οικονομικές και εκπαιδευτικές ανισότητες.

Τα Πανεπιστήμια, οι ανεξάρτητοι ερευνητές, το ΚΑΝΕΠ και το ΙΝΕ της ΓΣΕΕ υλοποιούν έρευνες με κοινωνικό περιεχόμενο και αναπτυξιακή βαρύτητα, όπως η συγκεκριμένη, προσφέροντας για άλλη μια φορά πλήθος δεδομένων και συμπερασμάτων με την προσδοκία και τη διεκδίκηση να αξιοποιηθούν στην πολιτική πράξη και πρακτική, και να μην “κιτρινίσουν” στα ερμάρια των αρμοδίων…

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κα Μαριέττα Γιαννάκου.