Του Κώστα Στοφόρου
-Μπα;
-Θα είναι όλοι εκεί, ο Δημήτρης, ο Φίλιππος, ο…
-Ξέχασες ότι θα πάμε στο Πόρτο Ράφτη;
-Εγώ δεν έρχομαι!
-Και ποιος θα σε πάρει το Σάββατο;
-Κανείς, θα μείνω μόνος μου!
-Τι λες; Τρελάθηκες;
-Η μαμά με αφήνει…
-Ναι, αλλά δεν σε αφήνω εγώ!!!
Καλύτερα να σταματήσω εδώ με την όμορφη οικογενειακή σκηνή που οδήγησε σε γενική σύρραξη. Δεν γνωρίζω τι επιμύθιο θα βγάλετε –ο Αίσωπος θα σήκωνε τα χέρια ψηλά- αν σας πω ότι στο τέλος ο μεγάλος μου γιος κατάφερε να «γίνει το δικό του», χειριζόμενος όλα τα όπλα της διπλωματίας, του σκοτζέζικου ντους και της τέχνης χειρισμού διαφωνιών ανάμεσα στους γονείς…
Λέω να του πω να γράψει ένα σχετικό εγχειρίδιο, όπου να περιγράφει σε συνομηλίκους του πως μπορείς να καταφέρεις τα πάντα, αξιοποιώντας τις διαφωνίες ανάμεσα στους γονείς σου: Από το να απολαύσεις το αγαπημένο σου γλύκισμα, μέχρι να μην πας μια μέρα στο σχολείο, να αγοράσεις το μπλουζάκι που θέλεις, να φας έξτρα φαγητό της επιλογής σου κ.α….
Αυτή βεβαίως, είναι η «καλή εκδοχή», αν μπορούμε να το ονομάσουμε έτσι. Διότι πέρα από όσα υποτίθεται ότι κερδίζει το παιδί προς ίδιον όφελος, αυτά που χάνει είναι πολύ περισσότερα, ειδικά αν οι διαφωνίες των γονιών δεν αφορούν μόνον τα «μικρά» αλλά και τα «μεγάλα» θέματα. Αυτό που λέω δεν πρέπει να σας οδηγήσει στο συμπέρασμα του ιδανικού μιας οικογένειας όπου το ζευγάρι θα ομοφωνεί πάντα.
Οι καυγάδες και οι διαφωνίες ανάμεσα στη μαμά και στο μπαμπά είναι αναμενόμενες και… φυσιολογικές. Δεν χρειάζεται να τα «βάφετε μαύρα» όταν δεν μπορείτε να συμφωνήσετε με τον/τη σύζυγο σας. Στα σοβαρά, νομίζετε ότι όλα τα άλλα ζευγάρια «τα βρίσκουν» και μόνο στη δική σας οικογένεια «δεν μπορείτε να συνεννοηθείτε»;
Καιρός να καταλάβετε πως στην πραγματικότητα όλα τα ζευγάρια διαφωνούν σε θέματα μεγαλώματος του παιδιού. Από εκεί και πέρα όμως, το ζήτημα είναι πως διαχειρίζεσαι τη διαφωνία.
Ποια προβλήματα αποκτά το παιδί όταν οι γονείς διαφωνούν μπροστά του;
Το βασικό πρόβλημα είναι ότι το παιδί εκμεταλλεύεται την κατάσταση και συμμαχεί με όποιον από εσάς του κάνει το χατίρι. Κι ενώ, αν το δούμε κοντόφθαλμα, όπως στο παράδειγμα που είπα πιο πάνω, το παιδί μοιάζει ο κερδισμένος της όλης υπόθεσης, είναι ο πιο χαμένος, μιας και καταλήγει να νιώθει ενοχές μπαίνοντας «ανάμεσα» στους γονείς και «κάνοντάς» τους να τσακώνονται και συμμαχώντας με τον έναν γονιό, αυτομάτως αθετεί τους κανόνες του άλλου γονέα ακυρώνοντάς τον.
Μακροπρόθεσμα, λοιπόν, το παιδί μαθαίνει πώς να εκμεταλλεύεται και όχι πώς να οργανώνεται. Τα «διπλά μηνύματα» που στέλνουμε μπερδεύουν το παιδί , με αποτέλεσμα να μην ξέρει τι είναι σωστό και τι όχι. Επίσης, όταν ένα παιδί βλέπει ότι μπορεί να εκμεταλλευτεί έναν γονέα, είναι πιθανό να προκαλεί τους γονείς σε καυγά προκειμένου να διασφαλίσει τα προνόμιά του.
Η κόρη στη μαμά:
-Να πάω να παίξω στο σπίτι της Κατερίνας;
Η μαμά
-Όχι σήμερα. Είναι αργά. Θα πας το Σαββατοκύριακο
Η κόρη:
-Καλά. Θα το πω στον μπαμπά που μ’ αφήνει.
Οπότε, οι συγκρούσεις αυξάνονται και διογκώνονται. Δεν είναι λίγες οι φορές που ενοχοποιείται το ίδιο το παιδί Μαμά
-Ορίστε, τι κατάφερες τώρα; Να τσακώνομαι εγώ με τον μπαμπά για να πας εσύ στη Κατερίνα που τη βλέπεις κάθε μέρα στο σχολείο!
Όταν οι διαφωνίες μεταξύ μας κρύβουν και δυσαρμονία στη σχέση μας, το παιδί θα το καταλάβει. Κι τότε είναι που μπορεί να νιώσει ακόμη μεγαλύτερη ενοχή ή να απογοητευτεί από τη συμπεριφορά των «μεγάλων» που δεν μπορούν να τα βρουν.
Επίσης, μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να φοβούνται ακόμη κι ότι θα χωρίσετε, όταν σας βλέπουν να διαφωνείτε έντονα για απλά πράγματα (π.χ. αν το παιδί θα φάει στο σαλόνι ή την κουζίνα). Φανταστείτε ότι πολλές έρευνες, συνδέουν τους τσακωμούς ανάμεσα στους γονείς με έντονους καυγάδες και ανάμεσα στα αδέρφια.
Γενικότερα, η κακή διαχείριση μιας διαφωνίας μπορεί να καθηλώσει μια ολόκληρη οικογένεια σε μια μίζερη κατάσταση για πολλά χρόνια…
Τι να κάνουμε;
Επικοινωνία-επικοινωνία-επικοινωνία, μου λέει η ψυχολόγος και εκπαιδεύτρια στις Σχολές Γονέων Θεοδοσία Καραγιάννη. Σχεδόν τα πάντα λύνονται με την επικοινωνία όταν έχουμε στόχο τη συνεννόηση μεταξύ μας κι όχι απλώς «να βρούμε το δίκιο μας». Θα πρέπει να βρούμε το χρόνο να συζητήσουμε μεταξύ μας, να εκφράσουμε τις αγωνίες μας, τον τρόπο που σκεφτόμαστε πάνω στη διαπαιδαγώγηση, τα παράπονά μας από το σύντροφο μας, το πώς νιώθει ο καθένας μας όταν ο/η σύζυγος τον ακυρώνει μπροστά στο παιδί.
Ας μη θεωρεί αυτονόητο ότι ο/η σύζυγος μας τα έχει στο μυαλό του όλα αυτά. Χρειάζεται να του εξηγήσουμε πώς σκεφτόμαστε και νιώθουμε. Και φυσικά να ακούσουμε τι έχει ο άλλος να μας πει. Επίσης, καλό είναι να προβληματιστούμε μήπως η στάση μας είναι υπερβολική (π.χ. σε μερικά θέματα μπορούμε να «ρίχνουμε νερό στο κρασί μας», μιας και προέχει η οικογενειακή αρμονία).
Μια καλή συνεννόηση λύνει όχι μία αλλά πολλές συγκρούσεις και διαφωνίες και θερμαίνει τη σχέση μεταξύ μας. Βασικό είναι να μην ξεχνάμε πως το σημαντικό είναι το παιδί και η ανάπτυξή του.
Πολλοί γονείς καταλήγουν να εστιάζουν σε λάθος στόχο: πώς θα ανταγωνιστούν το σύντροφο, πώς θα δείξουν ότι εκείνοι είναι καλύτεροι, πώς θα ησυχάσουν και θα ξεκουραστούν χωρίς να χρειαστεί να οριοθετούν το παιδί, τι θα πουν οι παππούδες, οι συγγενείς κτλ. για τον τρόπο που διαπαιδαγωγούν το παιδί τους. Αν εστιάσουμε στο τι έχουμε να δώσουμε στο παιδί μας ή στο τι θέλουμε να μάθει, τότε είναι πολύ πιθανό να γλιτώσουμε από πολλές συγκρούσεις.
Σημαντικό είναι να αποδεχθούμε και την διαφορετικότητα του/ της συζύγου μας: Μπορούμε να αλλάξουμε κάτι, μόνο όταν αποδεχτούμε τον άλλον. Όσο προσπαθούμε να πείσουμε τον/τη σύζυγο ότι ο δικός μας ο τρόπος είναι ο σωστός, τόσο απογοητευόμαστε. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να εμπιστευτούμε τον/τη σύζυγό μας και να τον αφήσουμε να πειραματιστεί κι εκείνος/η στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού.
Από εκεί και πέρα αν έχουμε συμφωνήσει σε κοινούς στόχους αλλά διαφέρει ο τρόπος που προσπαθούμε να τους εφαρμόσουμε, τότε μπορεί πιο εύκολα να γίνει η οικογένειά μας «λειτουργική». Για παράδειγμα, αν ο ένας από εμάς λέει επιτακτικά: «εμπρός! Ώρα για ύπνο! Στα κρεβάτια σας αμέσως» , ενώ ο άλλος λέει παιχνιδιάρικα: «για να δούμε… ποιος θα ετοιμαστεί πιο γρήγορα για ύπνο; Αν ετοιμαστείτε γρήγορα, θα σας πω κι ένα παραμύθι», τότε τα παιδιά γνωρίζουν ότι και οι δυο γονείς επιθυμούν το ίδιο από εκείνα.
Τέλος θα πρέπει να σκεφτούμε λίγο και ο καθένας μόνος του: Μήπως διαφωνούμε για ανούσια θέματα; Μήπως μπορούμε να παραβλέψουμε κάποιους αυστηρούς κανόνες και να δούμε τις πραγματικές μας ανάγκες; Για παράδειγμα, αν η μαμά έχει θέσει τον κανόνα «τρώμε στην κουζίνα» ενώ ο μπαμπάς θέλει να τρώει στο σαλόνι με τα παιδιά, μήπως θα μπορούσε να αλλάξει κάτι;
Αφού τις καθημερινές συνήθως ο μπαμπάς βλέπει λιγότερο τα παιδιά, μήπως τα Σαββατοκύριακα να του κάνετε τη χάρη και να τρώτε στο σαλόνι; Και μήπως εμείς οι μπαμπάδες θα μπορούσαμε να κάνουμε τον κόπο να τρώμε στην κουζίνα μαζί με τα παιδιά τις υπόλοιπες μέρες; Υπάρχουν πολλές ακόμη μικρές αλλαγές που δεν κοστίζουν τίποτα και ομορφαίνουν τις οικογενειακές μας στιγμές.
Ασυμφωνία; Υπάρχει λύση!
Είπαμε τι γίνεται όταν συμφωνούμε γενικώς στους στόχους μεταξύ μας. Τι γίνεται όμως όταν υπάρχει ασυμφωνία σε «μεγάλα» θέματα; Το σημαντικό είναι να αποφύγουμε τη σύγκρουση μπροστά στο παιδί. Ας κάνουμε την καρδιά μας… πέτρα κι ας διαλέξουμε μια από τις παρακάτω φράσεις:
Α. «Θα κάνεις ό,τι είπε η μαμά/ο μπαμπάς. Δεν μπορείς να κάνεις ό,τι θες εσύ. Μόνο αν το πει ο μπαμπάς/η μαμά»
Β. «Θα το συζητήσουμε με τον μπαμπά/ τη μαμά και μετά θα σου πούμε»
Γ. «Εγώ ξέρεις ότι δε συμφωνώ με αυτό που θες. Αν, όμως, σε αφήνει ο μπαμπάς/ η μαμά, θα του εξηγήσω τι ακριβώς εννοώ. Προς το παρόν, να ξέρεις ότι εγώ διαφωνώ και στενοχωριέμαι που με αγνοείς.
Δύσκολο, έ; Με λίγη προπόνηση, πιστέψτε με, θα τα καταφέρετε! Θα μου πείτε τι γίνεται όταν η διαφωνία είναι έντονη διαφωνία- Η απάντηση είναι μια λέξη: Ψυχραιμία! Το θέμα θα πρέπει να συζητηθεί αρκετές φορές (όχι μόνο μία) μέχρι να καταλήξουμε σε συμφωνία. Συμφωνία μπορεί να σημαίνει ότι:
1. Ο ένας από εμάς υποχωρεί (χωρίς όμως να το «χτυπάει» μετά στον άλλο)
2. Αναζητούμε και βρίσκουμε μία τρίτη λύση που δεν την είχαμε σκεφτεί πριν,
3. Ο ένας από εμάς πείθεται ότι η λύση που προτείνει ο άλλος είναι η πιο σωστή (θολό!!!),
4. Η λύση δίνεται από το παιδί. Καθόλου επιθυμητό, αλλά αναπόφευκτο ορισμένες φορές
5. Να απευθυνθούμε σε ένα πρόσωπο εμπιστοσύνης ή έναν ειδικό που θα μας βοηθήσει να ακούσουμε ο ένας τον άλλο και να προσεγγίσουμε ψυχραιμότερα το θέμα.
Νομίζω ότι τα είπα όλα. Το θέμα είναι, όπως πάντα όλα αυτά τα ωραία να τα εφαρμόσω κιόλας. Λέτε να διαφωνεί η… μαμά;
ΥΓ. Νομίζω πως θα ήταν χρήσιμη η σειρά "Το Ημερολόγιο ενός πατέρα", τώρα μάλιστα που στην τιμή δυο βιβλίων παίρνετε και τα τρία:
http://stoforos.blogspot.com/2012/05/blog-post_02.html
