του Γιάννη Μπαλάφα*
Ο Νίκος Γκάλης όταν αναφερόταν στην κρισιμότητα κάθε αγώνα μπάσκετ στον οποίο συμμετείχε, τον χαρακτήριζε ως «τον σημαντικότερο μέχρι τον επόμενο»... Ισχύει το ίδιο με τις Ευρωπαϊκές εξελίξεις;
Ο Νίκος Γκάλης όταν αναφερόταν στην κρισιμότητα κάθε αγώνα μπάσκετ στον οποίο συμμετείχε, τον χαρακτήριζε ως «τον σημαντικότερο μέχρι τον επόμενο»... Ισχύει το ίδιο με τις Ευρωπαϊκές εξελίξεις;
Πιθανώς όχι! Οι επόμενες ημέρες είναι ιδιαίτερα κρίσιμες διότι ενδέχεται να παράξουν αποτελέσματα με δύσκολη επιστροφή. Αποτελέσματα που βρίσκονται μάλιστα σε ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Διότι όλοι μιλούν για το δημοψήφισμα για το Brexit, αλλά οι γνωρίζοντες κατανοούν ότι οι εξελίξεις στο νότο ίσως να είναι σημαντικότερες προοπτικά… Ας εξηγηθούμε:
1. Στις 23 Ιουνίου οι Βρετανοί αποφασίζουν για το αν θα συνεχίσουν να είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όλα δείχνουν ντέρμπι και μια χώρα βαθιά διχασμένη… H δολοφονία της Τζο Κοξ, δυστυχώς, επιβεβαίωσε αυτό που όλοι γνωρίζουμε
2. Στις 26 Ιουνίου οι Ισπανοί αποφασίζουν αν θα αποχαιρετίσουν και αυτοί την δεξιά, επιλέγοντας την αριστερή συμμαχία των Podemos και της Ενωμένης Αριστεράς. Φαίνεται ότι ο μεγάλος χαμένος εκεί είναι οι σοσιαλιστές.
3. Εξάλλου, στις 19 Ιουνίου στην Ρώμη αναμετρήθηκαν οι υποψήφιοι δήμαρχοι του κινήματος Πέντε Αστέρων, Βιρτζίνια Ράτζι και της κεντροαριστεράς, Ρομπέρτο Τζακέτι. Δήμαρχος Ρώμης εξελέγη η «Πεντάστερη» Β. Ράτζι.
4. Το 2017 όλα δείχνουν ότι για την Προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας, στο δεύτερο γύρο, η μία υποψήφια θα είναι η Μαρί Λεπέν, ενώ αναζητείται ο αντίπαλος της.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Απλά, μια Ευρώπη σε κρίση, μια Ευρώπη η οποία έχει δύο δρόμους να διαλέξει: Είτε τον λαϊκισμό και τον απομονωτισμό (Brexit, Πέπε Γκρίλο, ακροδεξιά κλπ), είτε την πορεία για μια προοδευτική εναλλακτική Ευρώπη. Το σίγουρο είναι ότι οι παραδοσιακές, κυριαρχούσες μέχρι σήμερα, πολιτικές δυνάμεις (χριστιανοδημοκράτες, σοσιαλδημοκράτες, φιλελεύθεροι) δεν έχουν κανένα πειστικό «αφήγημα», δεν έχουν ένα όραμα το οποίο μπορεί να εμπνεύσει, δεν έχουν καμία αποτελεσματική οικονομική και κοινωνική πολιτική. Το αποτέλεσμα είναι οι πολίτες να απογοητεύονται και, όπου απουσιάζει η αριστερά, να στρέφονται σε δυνάμεις αντιευρωπαϊκές ή ακόμα και δυνάμεις στα όρια ρατσιστικών και φασιστικών αντιλήψεων. Το ότι η Αυστρία «την γλύτωσε» για λίγες ψήφους, δεν αλλάζει την κατάσταση, αντιθέτως την επιβεβαιώνει. Στην Αυστρία τα παραδοσιακά κόμματα που κυριάρχησαν για πολλές δεκαετίες δεν κατάφεραν να εκπροσωπηθούν στον 2ο γύρο των εκεί προεδρικών εκλογών. Ο «πράσινος» Alexander Vander Bellen επικράτησε οριακά του ακροδεξιού υποψήφιου, Norbert Hofer.
Άραγε αυτό είναι το κοντινό πολιτικό διακύβευμα στην Ευρώπη; Με τις δυνάμεις της αριστεράς και της προόδου ή με τις δυνάμεις της ακραίας δεξιάς; Ίσως κάποιοι αντιτείνουν ότι αυτό το «αξίωμα» δεν ισχύσει στην Ελλάδα, όπου η Νέα Δημοκρατία έχει έναν αρχηγό που επιδιώκει να εμφανιστεί με κεντροδεξιό πρόσημο. Τον τόνο στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όμως, τον δίνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης ή ο Αντώνης Σαμαράς και ο Άδωνις Γεωργιάδης;
Εδώ αναδύονται οι δικές μας ευθύνες, αλλά και η καθοριστική συμβολή του ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να μην «μπατάρει δεξιά» ολόκληρη η Ευρώπη… Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του Ματέο Ρέντσι, του Ιταλού πρωθυπουργού, ο οποίος δήλωσε ότι «το 2014 ήμουν μόνος, δεν υπήρχε ο Τσίπρας που έφερε αριστερό άνεμο»… Πραγματικά αξίζει να αναλογιστούμε τι θα συνέβαινε σε ολόκληρη την Ευρώπη αν δεν υπήρχε η επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ στις αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις του 2015 και πολύ περισσότερο τι θα συνέβαινε αν επιβεβαιώνονταν τα σενάρια για «αριστερή παρένθεση». Θα ήταν πολύ δυσκολότερη η κατάσταση και για την Πορτογαλική Αριστερά και για τους Podemos και την Ενωμένη Αριστερά στην Ισπανία και για τους Εργατικούς στη Μεγάλη Βρετανία και για το Σιν Φέιν στην Ιρλανδία.
Τι σηματοδοτεί όμως ο ΣΥΡΙΖΑ για την Ευρώπη; Εμείς πιστεύουμε ότι σηματοδοτεί την ελπίδα, την ευαισθησία, τον ανθρωπισμό, την προοπτική ανάπτυξης με κοινωνικό πρόσημο, το «βάθεμα» των θετικών πολιτικών της ενιαίας Ευρώπης.
Τι πρέπει να κάνει: Πρέπει να πετύχει την ανάπτυξη. Πρέπει να πείσει τους Έλληνες αρχικά, όλους τους Ευρωπαίους στη συνέχεια, ότι οι πολιτικές λιτότητας είναι ατελέσφορες. Ότι χρειάζεται ένα νέο αναπτυξιακό όραμα μακριά από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος, αλλά και σε πλήρη αντίθεση με νεοφιλελεύθερες πρακτικές. Ξέρουμε καλά ότι η πορεία αυτή απαιτεί συμβιβασμούς και ευελιξία, αλλά και αποφασιστικότητα, πείσμα, στόχο, προσήλωση. Σε αυτή την πορεία είναι σαφές ότι απαιτούνται ευρύτερες συσπειρώσεις κυρίως κοινωνικών, αλλά και πολιτικών δυνάμεων. Όλοι πρέπει να κατανοήσουν ότι η Ευρώπη, όπως και η Ελλάδα, βρίσκονται σε σταυροδρόμι. Οι όποιες αποφάσεις θα είναι, ίσως, καθοριστικές.
Είναι η εποχή που αποφασίζουμε όλοι μας στρατόπεδο: Με την πρόοδο ή με την ακραία οπισθοδρόμηση; Όσοι απλά κραυγάζουν «παραιτηθείτε», μάλλον αγνοούν το ποια άλλη εναλλακτική υπάρχει σε ολόκληρη την Ευρώπη… Εκτός και αν δεν την αγνοούν αλλά την επιδιώκουν!
Εμείς συντασσόμαστε με την Ευρώπη της δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Οι υπόλοιποι που δηλώνουν, επίσης, προοδευτικοί τι λένε;
Δεν πρέπει να ξεχνάμε αυτά που έγραφε ο Οδυσσέας Ελύτης στο «Εμβατήριο για λεηλασίες»:
«Ο βασιλιάς καινούργιες χώρες θα κατακτήσει
και τη φελλάδα των φτωχών κι αυτήν θα την ζητήσει
Του κόσμου το βασίλειο λαμπρά για να στηθεί
πρέπει το φτωχοκάλυβο να ξεθεμελιωθεί».
*Ο Γιάννης Μπαλάφας είναι Υφυπουργός Εσωτερικών & Διοικητικής Ανασυγκρότησης και βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Β΄Αθήνας
