Ντυμένη με το κόκκινο, βαμβακερό της φόρεμα, με ένα κολιέ στον λαιμό και κρατώντας μία λευκή τσάντα, θα μπορούσε κανείς να την φανταστεί στον κήπο ενός σπιτιού όπου γίνεται πάρτι. Όμως η φανταστική αυτή εικόνα αλλάζει βίαια, καθώς μπροστά της ένας αστυνομικός με αντιασφυξιογόνο μάσκα την ψεκάζει με χημικά κάνοντας τα μαλλιά της να κυματίσουν στον αέρα.
Η εικόνα της «γυναίκας με τα κόκκινα» κυκλοφόρησε ευρέως στα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης, έγινε καρικατούρα σε αυτοκόλλητα και πόστερ και τελικά το σύμβολο της γυναίκας διαδηλώτριας στη διάρκεια των συνεχιζόμενων αντικυβερνητικών διαμαρτυριών στην Κωνσταντινούπολη.
«Η φωτογραφία αυτή συμπυκνώνει την ουσία της διαμαρτυρίας», δηλώνει η φοιτήτρια μαθηματικών Έζρα στο Μπεσίκτας, συνοικία κοντά στα στενά του Βοσπόρου, που αποτέλεσε ένα από τα επίκεντρα των διαδηλώσεων αυτή την εβδομάδα. «Της βίας της αστυνομίας εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών, του κόσμου που απλώς προσπαθεί να προστατεύσει τον εαυτό του και τις αξίες του».
Σε μία αφίσα που αναρτήθηκε σε πολλούς τοίχους, ο γραφίστας φαντάστηκε τη «γυναίκα με τα κόκκινα» πολύ μεγαλύτερη σε μέγεθος από τον αστυνομικό. «Όσο περισσότερο μας ψεκάζετε τόσο μεγαλύτεροι γινόμαστε», γράφει το σλόγκαν στην αφίσα.
Οι ΗΠΑ και η ΕΕ καθώς και οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν εκφράσει ανησυχία για την υπερβολική χρήση βίας της τουρκικής αστυνομίας κατά των διαδηλωτών.
Ο πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν χαρακτήρισε τη Δευτέρα τους διαδηλωτές εξτρεμιστές «που βαδίζουν χέρι χέρι με την τρομοκρατία» -μία περιγραφή που μάλλον αταίριαστη φαντάζει με την εικόνα της «γυναίκας με τα κόκκινα».
Άλλες διαδηλώτριες έφεραν εξοπλισμό μάχης και φορούσαν αντιασφυξιογόνες μάσκες, ενώ πετούσαν πέτρες. Ωστόσο, οι περισσότερες νεαρές διαδηλώτριες στο Μπεσίκτας και την πλατεία Ταξίμ, από όπου ξεκίνησαν οι διαμαρτυρίες την Παρασκευή το απόγευμα, ήταν καλοντυμένες.
Φορώντας γυαλιά και μάσκες θαλάσσης ή χειρουργικές μάσκες για την προστασία τους από τα δακρυγόνα, και φουλάρια να κρέμονται χαλαρά γύρω από τον λαιμό τους, η Έζρα, η Χασίν και η Σεσίλ βρίσκονταν το απόγευμα της Δευτέρας στην συνοικία Μπεσίκτας, μαζί με έναν μεγάλο αριθμό νεαρών.
Ανήκουν -όπως ενδεχομένως και η «γυναίκα με τα κόκκινα»- στις τάξεις των νέων γυναικών που διατυπώνουν τις θέσεις τους με σαφήνεια και θεωρούν ότι κάτι δεν πάει καλά στην Τουρκία του Ερντογάν. Αισθάνονται ότι απειλούνται από την προώθηση της ισλαμικής μαντίλας - σύμβολο της γυναικείας αγνότητας.
Καριέρες για τις γυναίκες
Πολλές από τις γυναίκες επισημαίνουν ότι οι νέοι νόμοι για την άμβλωση είναι μία ένδειξη ότι ο Ερντογάν, ο οποίος έχει συστήσει στις γυναίκες της Τουρκίας να αποκτούν από τρία παιδιά, επιδιώκει μία επιστροφή στο παρελθόν καταστέλλοντας τα δικαιώματα των γυναικών και προωθώντας έναν παραδοσιακό ρόλο για εκείνες.
«Σέβομαι τις γυναίκες που φορούν την ισλαμική μαντίλα, είναι δικαίωμά τους, αλλά θέλω και τα δικαιώματά μου να προστατεύονται. Δεν είμαι αριστερή ή αντικαπιταλίστρια. Θέλω να γίνω επιχειρηματίας και να ζήσω σε μία ελεύθερη Τουρκία», δηλώνει η Έζρα.
Οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας του Σαββατοκύριακου που πραγματοποιήθηκαν σε δεκάδες πόλεις υποδηλώνουν ότι η δημοτικότητα του πρωθυπουργού βρίσκεται σε πτώση - τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στη μεσαία τάξη που συντάχθηκε με τον Ερντογάν κατά τα πρώτα χρόνια των πολιτικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων, οι οποίες περιόρισαν την εξουσία του στρατού και εισήγαγαν κάποιες τροποποιήσεις ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα.
«Ο Ερντογάν υποστηρίζει ότι το 50% τον ψήφισε. Βρίσκομαι εδώ για να δείξω ότι ανήκω στο άλλο 50%, στον μισό πληθυσμό τα αισθήματα του οποίου δεν σεβάστηκε, σε αυτούς που προσπαθεί να συνθλίψει», σημειώνει η φοιτήτρια Χημείας Χασίν.
«Θέλω να έχω ένα μέλλον εδώ στην Τουρκία, μία καριέρα, την ελευθερία να ζήσω την ζωή μου. Αλλά όλα αυτά διακυβεύονται. Θέλω να καταλάβει ο Ερντογάν», προσθέτει η ίδια.
Ο Ερντογάν απορρίπτει τις κατηγορίες ότι θέλει να επιβάλλει στον λαό την τήρηση των ισλαμικών κανόνων. Δηλώνει ότι οι νέοι νόμοι για την κατανάλωση αλκοόλ, που επίσης κατήγγειλαν οι γυναίκες, ψηφίστηκαν για να προστατεύσουν την υγεία παρά για θρησκευτικούς λόγους.
Οι διαδηλωτές - άνδρες και γυναίκες - πηγαίνουν πλέον στις διαδηλώσεις καλύτερα εξοπλισμένοι σε σχέση με τις πρώτες ημέρες. Φοράνε κάσκες, κάποιοι είναι ντυμένοι στα ολόμαυρα και οι περισσότεροι φοράνε αθλητικά παπούτσια.
Ωστόσο, δεν λείπουν κι οι διαδηλώτριες που εξακολουθούν να είναι καλοντυμένες σαν την γυναίκα με τα κόκκινα της πλατείας Ταξίμ.
«Φυσικά κι ανησυχώ και ξέρω ότι εδώ μπορεί να κινδυνεύω. Αλλά για μένα αυτό δεν είναι τίποτα σε σχέση με τον κίνδυνο να χαθεί η Τουρκική Δημοκρατία, οι ελευθερίες και το πνεύμα της», επισημαίνει η 23χρονη φοιτήτρια Οικονομικών Επιστημών Μπούσρα, που τονίζει ότι οι γονείς της στηρίζουν τις διαμαρτυρίες.
