Σελίδες

Έρχεται η ώρα της νομιμότητας και σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων!

του Γιώργου Μπαλάφα*

Είναι η «μητέρα όλων των μαχών» για την Περιφέρεια Αττικής. Η διαχείριση των απορριμμάτων είναι το μεγαλύτερο στοίχημα για όλους μας. Το είπαμε πριν τις εκλογές, δεσμευτήκαμε με τις προγραμματικές μας δηλώσεις, το υλοποιούμε αργά αλλά σταθερά. Έρχεται η ώρα της νομιμότητας και σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων!

Γιατί όμως είναι τόσο σημαντικό το ζήτημα αυτό;
Πρώτον διότι είναι μια δραστηριότητα ιδιαίτερα κοστοβόρα. Μόνο ο Δήμος Αθηναίων από το 2005 μέχρι το 2013 διέθεσε 150 εκατομμύρια Ευρώ για τα σκουπίδια! Το συνολικό κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων ανέρχεται σε πολλά δις. ετησίως για ολόκληρη την Ελλάδα. Πρόκειται για χρήματα των πολιτών τα οποία μπορούν να εξοικονομηθούν σε μεγάλο βαθμό και να κατευθυνθούν σε άλλες δράσεις επωφελείς για την κοινωνία.

Δεύτερο διότι πρέπει να συνειδητοποιηθεί ότι χρειάζεται αλλαγή της φιλοσοφίας στη διαχείριση των απορριμμάτων. Πλέον τα απορρίμματα δεν πρέπει να θεωρούνται απόβλητα, αλλά προϊόντα που πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως. Αυτή είναι η πρώτη προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας.

Τρίτο διότι ενώ τα ποσοστά ανακύκλωσης στη χώρα μας επίσημα φτάνουν το 17% με 18%, (στην πράξη είναι πολύ μικρότερα)και μέχρι το 2020 θα πρέπει να ανέλθουν στο 50%. Σημειώστε ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση κάθε χρόνο καταναλώνουμε περίπου 7,3 δισ. τόνους φυσικών πόρων, παράγουμε περίπου 2,7 δισ. τόνους αποβλήτων, εκ των οποίων μόλις το 40% επαναχρησιμοποιείται ή ανακυκλώνεται, με το υπόλοιπο να καταλήγει για ταφή ή καύση. Εάν επιθυμούμε να καταστούν τα απόβλητα πόρος που ανατροφοδοτεί την οικονομία ως πρώτη ύλη, τότε πρέπει να δοθεί πολύ μεγαλύτερη προτεραιότητα στην επαναχρησιμοποίηση και στην ανακύκλωση». Μάλιστα σύμφωνα με Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Ιούλιος 2012), η Ελλάδα κατέχει την τελευταία θέση σε όλα τα κριτήρια…

Ας δεχτούμε λοιπόν ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα. Πως λύνεται;

Υπάρχουν 3 εργαλεία αντιμετώπισης του προβλήματος: Τα νομικά εργαλεία (νομοθεσία, πρόστιμα κα), τα οικονομικά εργαλεία (“ο ρυπαίνων πληρώνει”, “πληρώνω όσο πετάω”, χρηματοδοτική ενίσχυση κα) και τα κοινωνικά εργαλεία (ενημέρωση των πολιτών, εκπαιδευτικά προγράμματα σε σχολεία κλπ). Εμείς οφείλουμε να αξιοποιήσουμε και τα τρία. Πολύ περισσότερο που όλοι γνωρίζουμε ότι στην υπόθεση αυτή εμπλέκονται πολύ ισχυρά οικονομικά συμφέροντα με «άκρες» και υποστήριξη από ισχυρά ΜΜΕ, στο πολιτικό σύστημα, αλλά και σε επιμέρους πρόσωπα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης…

Το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων δεν είναι ελληνικό ζήτημα. Έχει απασχολήσει και απασχολεί ολόκληρο τον αναπτυγμένο και αναπτυσσόμενο κόσμο. Υπάρχουν πετυχημένα μοντέλα διαχείρισης, υπάρχουν και αποτυχημένα. Στα επιτυχημένα, οι λόγοι επιτυχίας οφείλονται στον έγκαιρο σχεδιασμό, στην καλή διοικητική δομή, στην καλή συνεργασία ανάμεσα στο δημόσιο και τους ιδιώτεςκαι στην έμφαση που δίνεται στην ποιότητα της διαλογής στην πηγή με κρίσιμο το ρόλο της ενεργοποίησης των πολιτών..

Με αυτό το σκεπτικό η Περιφέρεια Αττικής διοργάνωσε μαζί με τον ΕΔΣΝΑ, το Διεθνές Συνέδριο για «βιώσιμη, οικολογική, οικονομική διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική». Προσπαθώντας να αξιοποιήσουμε την πλούσια διεθνή εμπειρία θέσαμε τρεις προτεραιότητες οι οποίες συγκλίνουν σε μία πρόταση:

Το νέο, αποκεντρωμένο σύστημα, που θα εφαρμοστεί σταδιακά, θα βάζει τέλος στα σύμμεικτα και δεν μπορεί να στηρίζεται στη μία και μοναδική εγκατάσταση της Φυλής Χρειάζεται η σταδιακή μεταφορά εγκαταστάσεων της ΟΕΔΑ Φυλής καθώς και το οριστικό κλείσιμό της, στο πλαίσιο ενός συγκεκριμένου, αυστηρού χρονοδιαγράμματος.
Επιβάλλεται άμεσα η ριζική αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ μέσα από δημόσια, ευρεία διαβούλευση. Αυτή θα αποτυπώσει τα νέα χαρακτηριστικά του νέου μοντέλου διαχείρισης. Ένα μοντέλο όπου καθοριστικός θα είναι ο ρόλος των τοπικών σχεδιασμών, σε επίπεδο δήμων.
Η ευρεία εφαρμογή των τοπικών σχεδίων διαχείρισης θα μειώσει τον όγκο των απορριμμάτων που οδηγούνται για τελική διάθεση και επεξεργασία και έτσι θα χρειαστούμε λιγότερους και μικρότερους χώρους τελικής διάθεσης.

Η Περιφερειακή Αρχή Αττικής, λαμβάνοντας υπόψη πολιτικούς, περιβαλλοντικούς και οικονομικούς όρους, απευθύνθηκε πρόσφατα (με την επιστολή της Περιφερειάρχη Αττικής και προέδρου του ΕΔΣΝΑ) στους δήμους για να κάνουν το πρώτο βήμα:

α) για την εκπόνηση τοπικών σχεδίων διαχείρισης απορριμμάτων και

β) για την ανάπτυξη των τοπικών δράσεων στην κατεύθυνση της πρόληψης, διαλογής στην πηγή και επανάχρησης.

Η συνδρομή των δήμων καθίσταται απαραίτητη μέσα από :

Την κατάρτιση τοπικών σχεδίων διαχείρισης
Την έναρξη καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης για την παραγωγή και διαχείριση των στερεών αποβλήτων σε επίπεδο δήμου προκειμένου να δημιουργηθεί μια διασυνδεδεμένη βάση δεδομένων για όλους τους ΟΤΑ, τον ΕΔΣΝΑ και την Περιφέρεια.

Όλοι μας, Περιφέρεια, Δήμοι, πολίτες, θα κριθούμε από το αν θα πετύχουμε να δημιουργήσουμε στην Αττική ένα σύγχρονο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων το οποίο δεν θα κοστίζει πανάκριβα, δεν θα είναι «κομμένο και ραμμένο» στα μέτρα συγκεκριμένων συμφερόντων, αλλά θα προστατεύει το περιβάλλον, θα είναι οικονομικό και θα δημιουργεί νέο πλούτο. Θα αποτελεί, με άλλα λόγια, ένα ισχυρό “χαρτί” ανάπτυξης για την καθημαγμένη οικονομία της χώρας μας.

* Ο Γιώργος Μπαλάφας είναι περιφερειακός σύμβουλος Αττικής