«Το 2015 δεν είναι 2012». Το επιχείρημα-διαπίστωση το ακούμε τις τελευταίες ημέρες συχνά. Ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι αντιλαμβανόμαστε πλήρως το περιεχόμενό του.
Γιατί είναι λίγες οι φορές στην Ιστορία που ο χρόνος είναι σε τέτοιο βαθμό πυκνός σε γεγονότα που σηματοδοτούν βαθιές αλλαγές σε μια χώρα και μια κοινωνία.
Ας σκεφθούμε ποια ήταν η στάση των Ευρωπαίων αξιωματούχων απέναντι στην οικονομική κρίση, απέναντι στη χώρα μας. Κυριαρχούσε en bloc η βεβαιότητα του... ορθού δρόμου. Του δήθεν μονόδρομου με άλλα λόγια της λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης.
Της πολιτικής δηλαδή που εξουθένωσε οικονομία και κοινωνία. Της πολιτικής του άξονα Βερολίνου - Βρυξελλών που υπερασπιζόταν με πάθος ο τότε πρόεδρος της Επιτροπής, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, όταν καλούσε τους Ευρωπαίους στις 8 Μαΐου 2012 να επιλέξουν μεταξύ «άτακτης χρεοκοπίας και λιτότητας».
Ηταν η περίοδος που οι προτάσεις περί μη βιώσιμου χρέους, περί ανάγκης πολιτικών ανάπτυξης και γενικότερα περί της ανάγκης να επανέλθει η πολιτική, και όχι οι απαιτήσεις των αγορών, στο προσκήνιο προσέκρουαν σε μη ευήκοα ώτα. Τότε οι ηγετικοί κύκλοι της Ευρώπης όμνυαν στις δήθεν αρετές της λιτότητας ως της μόνης λύσης στην ελληνική κρίση και του μόνου δρόμου για τις χώρες της ΕΕ και της ΕΖ.
Σήμερα οι πάντες, ακόμη και στο εσωτερικό της γερμανικής κυβέρνησης, έχουν συνειδητοποιήσει -έστω κι αν δεν το ομολογούν όλοι δημόσια- την ανάγκη να υπάρξει μια στροφή πολιτικής. Αντιλαμβάνονται κάτι που υποστήριζε από την αρχή της κρίσης ο ΣΥΡΙΖΑ, ότι δηλαδή το χρέος δεν μπορεί να μονοπωλεί την οικονομική πολιτική. Οτι χρειάζονται πολιτικές μεγέθυνσης του ΑΕΠ που θα φέρουν θέσεις εργασίας. Ολο και περισσότεροι αναλυτές καταγράφουν το... αυτονόητο. Οτι δηλαδή η λιτότητα «στεγνώνει» την οικονομία, τις επιχειρήσεις, τα νοικοκυριά. Και στέλνει κατά χιλιάδες τους νέους σε αναζήτηση εργασίας εκτός των συνόρων.
Παραδέχονται δηλαδή ότι η συνταγή που επιβλήθηκε στην ελληνική κοινωνία ήταν λάθος. Την ίδια στιγμή αποδέχονται την προοπτική αλλαγής στη διακυβέρνηση της χώρας. Η κουβέντα περί Grexit έχει περιθωριοποιηθεί, ουδείς στην Ευρώπη θεωρεί ότι θα σκιστεί το παραπέτασμα του Ναού στην περίπτωση επικράτησης του ΣΥΡΙΖΑ σε μια εβδομάδα από σήμερα. Ουδείς, πλην της Νέας Δημοκρατίας του Αντώνη Σαμαρά. Ενός κόμματος-φάντασμα του κεντροδεξιού παρελθόντος του, που έχει παραδοθεί πλέον σε ένα παραλήρημα κινδυνολογίας και εκφοβισμού με σκοταδιστικά επιχειρήματα του τύπου «αν έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ θα κατεβάσει τα εικονίσματα», «η χώρα θα βυθιστεί στο χάος», «τα ΑΤΜ θα στερέψουν από χρήματα» κ.ο.κ. Ο Αντώνης Σαμαράς σε ρόλο Μέρκελ και Σόιμπλε μαζί. Ο Ελληνας πρωθυπουργός, απομονωμένος στην Ευρώπη, δίνει πλέον μάχη οπισθοφυλακής σε μια χώρα που διψά να γυρίσει σελίδα.
Πρόκειται για σοβαρή δυσαρμονία κυβερνητικών επιλογών με εκείνη των πολιτών. Επιλογή στο πνεύμα που επιτάσσει όχι το κομματικό, αλλά το εθνικό και ευρωπαϊκό συμφέρον.
Ο κ. Σαμαράς και ο κ. Βενιζέλος δεν αποτελούν απλά το χθες. Είναι η αποτυχία ενός ολόκληρου εγχειρήματος. Εκείνου της εσωτερικής υποτίμησης: η φθηνή εργασία δεν έφερε την απασχόληση και την ανάπτυξη. Το ακριβώς αντίθετο. Εξαθλίωσε τον πληθυσμό, αποδιοργάνωσε την οικονομία, αποσάθρωσε τον κοινωνικό ιστό.
Ακριβώς στον αντίποδα μια πρόταση που δίνει νέο αέρα εντός κι εκτός Ελλάδας. Και τούτο γιατί θέτει τις βάσεις ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου για την Ευρώπη, μια και πληροί τις τέσσερις θεμελιακές προϋποθέσεις μιας ηπείρου όπου αξίζει να ζουν οι πολίτες της, όπως τις περιέγραψε στο βιβλίο του «Από τον Μακιαβέλλι στη Μερκιαβέλλι» ο πρόσφατα θανών Ούρλιχ Μπεκ. Τις αρχές της δικαιοσύνης, της αντιστάθμισης (να τεθεί δηλαδή φραγμός στις μονομερείς επεμβάσεις των ισχυρών κρατών στα μικρότερα), της συμφιλίωσης (αντιμετώπισης των αντιθέσεων που δεν πρέπει να οξύνονται) και της παρεμπόδισης της εκμετάλλευσης των πιο αδύναμων κρατών.
Η πρόταση αυτή πληροί και προωθεί το απαραίτητο νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την Ευρώπη. Γι' αυτό και η υπερψήφισή της την ερχόμενη Κυριακή δεν θα αποτελέσει χαρμόσυνο γεγονός μόνο για τη χώρα μας, αλλά για την ίδια την ευρωπαϊκή ιδέα, εκείνη του νέου κοινωνικού συμβολαίου για μια Ευρώπη της εργασίας, της αλληλεγγύης, της κοινωνικής δικαιοσύνης. Την Ευρώπη του αύριο.
