Ένας στους τρεις μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα έχει «ξεχάσει» το παραδοσιακό οκτάωρο και δουλεύει είτε με μερική είτε με εκ περιτροπής απασχόληση.Πρόκειται για εργαζόμενους που δουλεύουν λίγες ώρες κάθε μέρα ή μερικές ημέρες την εβδομάδα (κυρίως τριήμερα) με αποτέλεσμα την καθίζηση των αποδοχών τους.
Την ίδια στιγμή περισσότεροι από 850.000 εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι για πάνω από τέσσερις μήνες, ενώ «παρελθόν» για τη συντριπτική πλειοψηφία των μισθωτών αποτελούν οι κλαδικές συμβάσεις. Τουλάχιστον επτά στους δέκα εργαζόμενους έχουν υπογράψει ατομική σύμβαση, ενώ μέσα σε τέσσερα χρόνια υπήρξαν 1.440 επιχειρησιακές συμβάσεις με τις μειώσεις στις αποδοχές να είναι από 10% έως και 40%.
«Η ευελιξία με ανασφάλεια είναι το κύριο χαρακτηριστικό στην ελληνική αγορά εργασίας» επισημαίνει σε δηλώσεις του στο «Εθνος» ο ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Σάββας Ρομπόλης.
Μόνο ο ένας στους δέκα στους εργαζομένους στον κλάδο του τουρισμού αμείβεται με βάση την κλαδική σύμβαση και έχει παράλληλα ασφαλιστική κάλυψη συνεχίζει τονίζοντας «τα στοιχεία που αναφέρθηκαν δείχνουν το νέο τοπίο στην ελληνική αγορά εργασίας, που έχει ως κύρια χαρακτηριστικά την ανασφάλιστη εργασία, τους χαμηλούς μισθούς, την κατάργηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συλλογικών συμβάσεων, τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης και το υψηλό επίπεδο ανεργίας».
Σύμφωνα με την έρευνα του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, από το 2009 έως και το 2013 οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης -μερική και εκ περιτροπής εργασία- έχουν αυξηθεί κατά 73%. Συγκεκριμένα ο αριθμός των μερικώς απασχολούμενων από τα 272.561 άτομα το 2009 έφτασε στο τέλος του 2013 τα 440.433 άτομα.
Ραγδαία είναι η εξάπλωση της εκ περιτροπής εργασίας -δηλαδή όσων δουλεύουν λιγότερες από πέντε ημέρες την εβδομάδα- με τον αριθμό των συμβάσεων από 57.825 το 2009 να εκτιναχθεί στις 131.512 στο τέλος της περυσινής χρονιάς.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα στοιχεία για τη «μετατροπή» των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε μερική ή εκ περιτροπής εργασία. Μέσα στην περυσινή χρονιά 28.410 εργαζόμενοι πέρασαν από την πλήρη στη μερική απασχόληση, ενώ 29.644 στην εκ περιτροπής εργασία (ακόμα υψηλότερα είναι τα στοιχεία για το 2012).
Αξίζει να σημειωθεί πως πάνω από τις μισές συμβάσεις που πέρυσι μετατράπηκαν από πλήρη σε εκ περιτροπής εργασία έγιναν με μονομερή απόφαση του εργοδότη. Αντιθέτως τη διετία 2011-2012 η πλειοψηφία των συμβάσεων που μετατράπηκε από πλήρη σε εκ περιτροπής εργασία έγινε με συμφωνία εργοδότη και εργαζόμενου.
Στις περισσότερες περιπτώσεις όσοι αναγκάζονται να στραφούν στην εκ περιτροπής εργασία δουλεύουν τρεις ημέρες την εβδομάδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον μισθό. Μάλιστα υπάρχουν και περιστατικά εργαζομένων που καλούνται να εργαστούν μία ή δύο μόνο ημέρες κάθε εβδομάδα.
Πρόβλημα για τα Ταμεία
Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως οι μειώσεις στους μισθούς θα συμπαρασύρουν σε επόμενη φάση και τις συντάξεις όσων σήμερα απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα. Εκτιμάται πως το ποσό που τελικά θα πάρουν από τα ασφαλιστικά ταμεία θα είναι μειωμένο από 20% έως 30% σε σχέση με αυτό που υπολόγιζαν πριν από την κρίση.
Η μείωση αυτή οφείλεται στο ότι οι εργαζόμενοι αναγκαστικά καταβάλλουν λιγότερα χρήματα για εισφορές στα ταμεία, είτε επειδή έχει μειωθεί ο μισθός είτε επειδή ο χρόνος απασχόλησής τους έχει μειωθεί. Ωστόσο λιγότερες εισφορές οδηγούν και σε χαμηλότερες συντάξεις.
ΣΕ 4 ΧΡΟΝΙΑ
Μειώσεις στους μισθούς έως και 35%
Από 30% έως 35% κατά μέσο όρο υπολογίζεται πως έχουν μειωθεί την τελευταία τετραετία οι μισθοί των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Οι μειώσεις στις αποδοχές έγιναν είτε με την υπογραφή νέων συμβάσεων είτε μέσα από την επέκταση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης.
Τις μεγαλύτερες απώλειες έχουν οι χαμηλόμισθοι εργαζόμενοι κάτω των 25 ετών που ουσιαστικά μέσα στην κρίση είδαν να κάνουν φτερά τρεις μισθοί τον χρόνο! Ο κατώτερος μισθός για έναν νέο που πιάνει πρώτη φορά δουλειά διαμορφώνεται στα 511 ευρώ μεικτά (ακόμα χαμηλότερες είναι οι αποδοχές για τους μερικώς απασχολούμενους). Την ίδια στιγμή περισσότεροι από 850.000 εργαζόμενοι καλούνται να αντιμετωπίσουν σημαντικές καθυστερήσεις στην καταβολή των μισθών τους. Πρόκειται για περιπτώσεις που οι μισθοί καθυστερούν από τέσσερις έως και δεκαπέντε μήνες.
Σύγκριση με ΕΕ
Με βάση την έρευνα του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ οι μέσες ετήσιες μεικτές αποδοχές στην Ελλάδα ανά απασχολούμενο είναι μικρότερες από αυτές της Σλοβενίας και της Κύπρου (όπου επίσης έχει μειωθεί ο πραγματικός μισθός) και ανέρχονται σε 21.930 ευρώ. Οι αντίστοιχες αποδοχές είναι περίπου 35.000 ευρώ στην Ισπανία, 39.000 ευρώ στη Γερμανία, 49.000 ευρώ στη Γαλλία και 45.000 ευρώ στην Ιρλανδία.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και το ότι την περίοδο 2010-2013 υποχωρούν σημαντικά και οι κατώτατες κλαδικές πραγματικές αποδοχές. Ενδεικτικά αναφέρεται πως μειώνονται κατά 18,8% στα ξενοδοχεία, 9,8% στο εμπόριο, 6,6% στην τσιμεντοβιομηχανία και 4,5% στη σιδηροβιομηχανία.
Τέλος, με βάση το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ το διάστημα 2010-2013 -σε τρέχουσες τιμές- οι αποδοχές εργασίας μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων μειώθηκαν κατά 41 δισεκατομμύρια. Μάλιστα εκτιμάται πως πρόκειται να μειωθούν κατά 2 επιπλέον δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς.
ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΟΙ ΣΕ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Εργαζόμενοι παριστάνουν τους... τουρίστες
Γνωστά είναι τα κρούσματα ανασφάλιστων εργαζομένων που «παριστάνουν» τους τουρίστες και βουτάνε στη θάλασσα για να αποφύγουν τον έλεγχο. Ανάλογα περιστατικά είχαν καταγραφεί το καλοκαίρι και σε δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς και φαίνεται πως είναι η νέα «μόδα» στην αγορά εργασίας.
Με βάση τις καταγγελίες -που είχαν περιέλθει σε γνώση της Ομοσπονδίας εργαζομένων στον τουρισμό και στον επισιτισμό-, όταν έφτασαν οι ελεγκτές σε παραλιακές καφετέριες στη Χαλκιδική, δεκάδες εργαζόμενοι άρχισαν να βουτάνε στη θάλασσα. Πρόκειται για νέους που απασχολούνταν κυρίως ως σερβιτόροι και μπάρμαν και οι οποίοι ήθελαν να αποφύγουν τον έλεγχο.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας, Παναγιώτη Προύντζο, μόνο ο ένας στους δέκα εργαζομένους στον κλάδο αμείβεται με βάση την κλαδική σύμβαση (μισθός, ρεπό κ.ά.) και έχει παράλληλα ασφαλιστική κάλυψη. Η πλειονότητα των εργαζομένων στον τουρισμό και στον επισιτισμό παίρνει «επίσημο» και «ανεπίσημο» μισθό.
Σε δύο κομμάτια
Συγκεκριμένα, στα χαρτιά οι αποδοχές διαμορφώνονται στα 586 (κατώτερο ημερομίσθιο) και για το ποσό αυτό δίνονται ασφαλιστικές εισφορές. Το υπόλοιπο ποσό μέχρι την κλαδική σύμβαση (π.χ. για τα ξενοδοχεία) συνήθως «σπάει» σε δύο κομμάτια: ένα ποσό δίνεται «μαύρα» στον εργαζόμενο και το υπόλοιπο δεν καταβάλλεται καθόλου.
Ενα από τα βασικότερα προβλήματα του κλάδου είναι και η «μαύρη εργασία». Στην Αθήνα εργαζόμενος ενημέρωσε την Ομοσπονδία πως απολύθηκε ύστερα από 30 χρόνια και όταν πήγε στο ασφαλιστικό ταμείο διαπίστωσε πως ο εργοδότης τον ασφάλιζε μόνο για 30 έως 40 μέρες τον χρόνο!
ΕΘΝΟΣ
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ
