Το εργαστήρι δεν διδάσκει στους
συμμετέχοντες έναν ιδεατό τρόπο γραφής αλλά πώς να ανακαλύψουν τον ιδεατό τρόπο
γραφής για τον εαυτό τους. Τα θεωρητικά και πρακτικά εργαλεία που θα
επιστρατεύσουμε θα τους κατευθύνουν ώστε, δίχως να αποθαρρυνθούν από τον
πολυσύνθετο μορφικά και πολιτισμικά κυκεώνα της ποιητικής τέχνης, να
ανακαλύψουν την προσωπική τους ποιητική φωνή.
Οι γλωσσικές ασκήσεις θα γίνονται
σ’ ένα ομαδικό πλαίσιο εποικοδομητικού διαλόγου, που θα βοηθήσει τους
συμμετέχοντες να βρουν την ισορροπία ανάμεσα στο συχνά ανομολόγητο ιδιωτικό
τους σύμπαν και τη λεκτική έκθεσή του σε άλλους ανθρώπους. Η κινητοποίηση του
ψυχικού δυναμικού, της φαντασίας και του γνωστικού του οπλοστασίου θα
συναντήσει τη γλωσσική πειθαρχία, την ανάγκη για σαφήνεια και ακρίβεια. Με λίγα
λόγια, τις μορφικές προκλήσεις της ποίησης, η οποία, ναι, έχει ―όπως κάθε
τέχνη― κανόνες.
Η ύλη του εργαστηρίου θα αντληθεί
κυρίως από τη νεοελληνική ποίηση. Όταν κρίνεται απαραίτητο, ελληνικά ποιήματα
θα διαβάζονται παράλληλα με ξενόγλωσσα ποιήματα του 20ού αιώνα, μεταφρασμένα
στα ελληνικά. (Ενδεικτικά ονόματα ποιητών και ποιητριών: Μαρία Πολυδούρη, Κ.Γ.
Καρυωτάκης, Κ.Π. Καβάφης, Νίκος Καββαδίας, Γιώργος Σεφέρης, Γιάννης Ρίτσος,
Ανδρέας Εμπειρίκος, Μίλτος Σαχτούρης, Τάκης Σινόπουλος, Ελένη Βακαλό, Νίκος Καρούζος,
Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Κική Δημουλά, Κατερίνα Γώγου, Νατάσα Χατζιδάκι, Τζένη
Μαστοράκη, Federico García Lorca, Arthur Rimbaud, T.S. Eliot, Sylvia Plath,
Anne Sexton, Pablo Neruda, Anne Carson κ.ά.). Θα χρησιμοποιηθούν και οπτικοακουστικά
μέσα (ηχητικά βίντεο, ντοκουμέντα, ταινίες) ώστε να εμπλουτιστεί με περισσότερα
αισθητικά ερεθίσματα η κειμενική και διακειμενική πρόσληψη των ποιημάτων.
Οι
συμμετέχοντες θα μελετήσουν έργα σημαντικών ποιητών και θα γράψουν τα δικά τους
ποιήματα εστιάζοντας στη δομή, στην τονικότητα, στο ύφος αλλά και στο νόημα του
ποιήματος, εκείνο που αφορά τη δυναμική σχέση του υποκειμένου που γράφει με την
κοινωνία στην οποία ζει.
Το εργαστήρι αντιμετωπίζει τον
επίδοξο ποιητή ως πρόσωπο που μοιράζεται κι άλλους ρόλους, πέρα από εκείνο του
δημιουργού πρωτότυπου κειμένου. Ο ποιητής γράφει ως αναγνώστης, δημιουργός και
επιμελητής-διορθωτής ποίησης. Γι’ αυτό το λόγο, το εργαστήρι, το οποίο θα διαρκέσει συνολικά 3 μήνες (12 δίωρες
εβδομαδιαίες συναντήσεις), σε κάθε δίωρη συνάντηση θα περιλαμβάνει
τουλάχιστον δύο από τις παρακάτω θεματικές ενότητες:
1. Δημιουργική ανάγνωση: Θα έρθουμε σε επαφή
με πολυάριθμα ποιήματα διαφορετικής τεχνοτροπίας και στόχευσης ώστε να
αντιληφθούμε το εύρος της ποιητικής δημιουργίας στον 20ό αιώνα. Κατά την
ανάγνωση των ποιημάτων, θα δίνεται βάρος τόσο στην κειμενική παρατήρηση όσο και
στη διακειμενική. Δηλαδή στο ποίημα ως αυτόνομη γλωσσική κατασκευή καθώς και ως
σχέση με την εποχή και με άλλα ποιήματα. Η δημιουργική ανάγνωση παρατηρεί και
ανακαλύπτει περισσότερο από ό,τι κρίνει. Περιλαμβάνει επίσης πολλαπλές ―ενίοτε
προσωπικές αλλά πειστικές― αναγνώσεις. Στη θεματική αυτή θα μάθετε ποιοι
ποιητές σάς ταιριάζουν περισσότερο και γιατί. Θα καταλάβετε επίσης πως στόχος
σας δεν είναι να τους μιμηθείτε.
2. Δημιουργική γραφή: Δύσκολα μπορούμε να
φανταστούμε μεγάλους ποιητές να ασχολούνται με τεχνικές γλωσσικές ασκήσεις. Οι
ασκήσεις που θα κάνουμε δεν αποτελούν συνταγή για την κατασκευή ποιημάτων.
Λειτουργούν ως συμβουλές για να κερδίζετε χρόνο, και σχετίζονται με γλωσσικά
κόλπα που θα σας ενθαρρύνουν να ανοιχθείτε στους πειραματισμούς. Οι ασκήσεις
αποτελούν προθέρμανση ώστε, σε στιγμή ανεξέλεγκτης έμπνευσης, να μπορείτε να
τιθασεύσετε ποιητικά τη γλώσσα.
Πώς συμπεριφέρεται η γλώσσα αν την απαλλάξουμε από την
καθημερινή της ρουτίνα; Οι μεταφορές, οι παρομοιώσεις, οι μετωνυμίες χτίζονται
με τις λέξεις και τους συνδυασμούς τους και με μια αόρατη δύναμη που λέγεται
φαντασία. Δοκιμάστε να γράψετε για το ίδιο θέμα βάζοντας τις λέξεις στο χαρτί
να κολυμπάνε, να πετάνε, να χορεύουν, να σιωπούν. Φανταστείτε μια άλλη θάλασσα
από αυτή που βρίσκεται στα λεξικά ή βλέπετε με γυμνό μάτι. Δώστε πρόσωπο ή
όνομα σε έννοιες ή συναισθήματα. Δοκιμάστε να πείτε μια ιστορία με στίχους ή να
μεταμορφώσετε ένα μανιφέστο σε ποίημα. Εγκαταλείψτε για λίγο τη λογική τάξη και
γράψτε με το ασυνείδητό σας, σαν πρωταγωνιστές σε όνειρα.
Αν δεν σας απασχολεί και τόσο ο κόσμος της φαντασίας και του
παράδοξου, μην ανησυχείτε. Θα γράψετε και ποιήματα που αφορούν αληθινά βιώματα.
Θα δοκιμάσετε έτσι τόσο τις ψυχικές όσο και τις κοινωνικές αντοχές σας. Αλλά να
θυμάστε: όλα τα ποιήματα γράφονται με λέξεις.
3. Δημιουργική διόρθωση: Όταν ολοκληρώνετε ένα
ποίημα, το ποίημα αποκτά τη δική του ζωή. Κρατήστε, λοιπόν, κάποιες αποστάσεις
ασφαλείας από το θερμό σας υλικό και προσπαθήστε να το διαβάσετε λες και το
έχει γράψει κάποιος άγνωστος.
Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε να κόβουμε αλύπητα στίχους, να
δίνουμε σαφήνεια (όχι λογική) σε θολές εικόνες που γράφτηκαν κάπως διαισθητικά,
θα τελειοποιήσουμε τη μουσικότητα των στίχων, θα σπάσουμε το ρυθμό αν
χρειάζεται, θα προσδώσουμε συγκινησιακό βάθος ή νοηματικές αμφισημίες
αναδιατυπώνοντας φράσεις που μας φαίνονται μονοσήμαντες ή επίπεδες. Θα
μελετήσουμε πώς αρχίζει και πώς τελειώνει το ποίημά μας (κι αν αυτό ήθελε
τελικά να πει ο/η ποιητής/τρια). Θα αλλάξουμε και τίτλους, άμα λάχει.
Δεν είναι όσο τρομακτικό ακούγεται.
Διάρκεια: Νοέμβριος-Ιανουάριος
2013 | 24 ώρες (12 δίωρες εβδομαδιαίες συναντήσεις)
Συντονίστρια: Ευτυχία Παναγιώτου
Μέρα: Πέμπτη
Ώρα: 20.00-22.00
Πληροφορίες
- Αποστολοπούλου 11, Κάτω Χαλάνδρι 15231
- τηλ. 210 6753306
- info@tospirto.com
