Μαθήματα για το περιβάλλον και την οικονομία από την Βολιβία

«Ο περιβαλλοντισμός της “πράσινης οικονομίας” είναι η νέα μορφή αποικιοκρατίας, ένας τρόπος σταδιακής και κλιμακωτής εμπορευματοποίησης της φύσης»
 

Ο πρόεδρος της Βολιβίας Έβο Μοράλες μίλησε πρόσφατα στους εκπροσώπους 190 χωρών που συμμετείχαν στη Συνάντηση για τη Γη, Ριο +20 που έγινε στη Βραζιλία, ανακοινώνοντας το σχέδιο νόμου που ετοιμάζει για την προστασία της μάνας Γης.

Αναδημοσιεύουμε εκτενές απόσπασμα από την άκρως ενδιαφέρουσα ομιλία του Μοράλες:

«Από χτες ξεκίνησε η συζήτηση για τη λεγόμενη “πράσινη οικονομία”. Σε συντονισμό με τα κοινωνικά κινήματα στον κόσμο, ειδικά το ιθαγενικό κίνημα: τι εννοούμε με τον όρο “πράσινη οικονομία”; Ο περιβαλλοντισμός της “πράσινης οικονομίας” είναι η νέα μορφή αποικιοκρατίας που έχει σκοπό να υποδουλώσει τους λαούς και τις χώρες που μάχονται τον καπιταλισμό.

Ο περιβαλλοντισμός του καπιταλισμού είναι μια νέα μορφή διπλοπρόσωπης αποικιοκρατίας, είναι μια αποικιοκρατία σε βάρος της φύσης που εμπορευματοποιεί τις πλουτοπαραγωγικές πηγές. Είναι μια αποικιοκρατία σε βάρος των λαών και χωρών του Νότου που έχουν αναλάβει το καθήκον της προστασίας του περιβάλλοντος που έχει καταστραφεί από τη βιομηχανική καπιταλιστική οικονομία των χωρών του Βορρά.

Ο περιβαλλοντισμός μετατρέπει τη φύση σε εμπόρευμα, κάθε δέντρο, κάθε φυτό, κάθε σταγόνα νερού κάθε πλάσμα της φύσης γίνεται εμπόρευμα που υπόκειται στη δικτατορία της αγοράς. Η δικτατορία της αγοράς ιδιωτικοποιεί τον πλούτο και κοινωνικοποιεί τη φτώχεια.

Ο περιβαλλοντισμός εκμεταλλεύεται την δημιουργικότητα της φύσης, που είναι κοινή κληρονομιά για όλα τα έμβια όντα και την απαλλοτριώνει προς όφελος της ιδιωτικής κερδοσκοπίας. Στο όνομα της προστασίας της φύσης ο περιβαλλοντισμός είναι μια εξουσιαστική στρατηγική που μετατρέπει κάθε ποτάμι, κάθε λίμνη, κάθε φυτό, κάθε δημιούργημα της φύσης σε οικονομικό μέγεθος, αντικείμενο κερδοσκοπίας των επιχειρηματιών, περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για την αποκόμιση του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους από αυτά.

Ο περιβαλλοντισμός αποτιμώντας σε χρήμα τη χρησιμότητα της φύσης για τη ζωή μας, αποικιοποιεί την ίδια τη φύση, αφού μετατρέπει τους πόρους της ζωής όλων των γενεών σε εμπόρευμα και αντικείμενο κερδοσκοπίας για λίγους επιχειρηματίες.

Για τούτο ο περιβαλλοντισμός είναι μόνο μια μορφή πραγμάτωσης του καταστροφικού καπιταλισμού, ένας τρόπος σταδιακής και κλιμακωτής εμπορευματοποίησης της φύσης, και ο καπιταλιστικός περιβαλλοντισμός είναι επίσης μια αρπακτική μορφή αποικιοκρατίας γιατί επιτρέπει στις ανεπτυγμένες χώρες που έχουν καθήκον να διαφυλάξουν τη φύση για τις επόμενες γενεές, να υποτάξουν τις αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ οι πρώτες καταγίνονται με μανία να καταστρέψουν τη φύση εμπορευματοποιώντας το περιβάλλον, οι χώρες του Βορρά πλουτίζουν υφαρπάζοντας τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και εξαναγκάζοντας εμάς, τις χώρες του Νότου, να γίνουμε οι φτωχοί υποτελείς στους δασοφύλακες.

Πασχίζουν να μας στερήσουν τον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών μας πηγών, περιορίζοντας και ελέγχοντας τα δικαιώματα μας χρήσης και εκμετάλλευσης των δημόσιων αγαθών. Επιδιώκουν να δημιουργήσουν μηχανισμούς επέμβασης για να παρακολουθούν ηλεκτρονικά, να κρίνουν και να ελέγχουν τις εθνικές μας πολιτικές, επιχειρούν να μας δικάζουν και να μας τιμωρούν για τη χρήση των δικών μας πλουτοπαραγωγικών πηγών, με περιβαλλοντίστικα επιχειρήματα.

Θέλουν ανίσχυρα κράτη με ανίσχυρους θεσμούς γιατί έτσι μπορούν εύκολα να εκμεταλλευτούν τις πλουτοπαραγωγικές μας πηγές, όπως δείχνει η εμπειρία του παρελθόντος. Γι’ αυτό, είναι σημαντικό να καταθέσουμε τις σκέψεις μας σε τούτη την Παγκόσμια Συνδιάσκεψη, όπου εκπροσωπούνται όλες οι χώρες του κόσμου.

Και αφού ο καπιταλισμός προωθεί την ιδιωτικοποίηση και την εμπορευματοποίηση της βιοποικιλότητας και την μπίζνα των ενεργειακών πηγών, καταλήγω στο επόμενο συμπέρασμα για τον καπιταλισμό και την αποικιοκρατία που χρησιμοποιούν τον περιβαλλοντισμό στην παρούσα Συνδιάσκεψη: η ζωή δεν είναι πια δικαίωμα όλων.

Κύριοι πρόεδροι, δεν είναι δυνατόν ο λεγόμενος πολιτισμός 2.300 ετών να καταστρέφει την αρμονική ζωή των ιθαγενικών λαών διάρκειας πάνω από 5.000 ετών. Αυτή είναι η ριζική διαφορά που χωρίζει τη Δύση από τις χώρες του Νότου και ειδικά τα κοινωνικά κινήματα όσων ζουν σε αρμονία με τη μάνα Γη. Μια μικρή συνεισφορά της Βολιβίας: στη Γερουσία πριν από δύο μέρες, εγκρίθηκε ο Νόμος της μάνας Γης και της Αειφόρου Ανάπτυξης για μια ζωή με ποιότητα. Στόχος μας είναι να ζούμε καλά μέσω της αειφόρου ανάπτυξης σε αρμονία με τη μάνα Γη, για να φτιάξουμε μια κοινωνία δίκαια, ισόνομη, αλληλέγγυα και χωρίς φτώχεια για όλους.

Για να πετύχουμε την αειφόρο ανάπτυξη πρέπει να εξασφαλίσουμε συμπληρωματικά τα παρακάτω δικαιώματα: τα δικαιώματα της μάνας Γης, τα δικαιώματα των ιθαγενικών λαών, το δικαίωμα των φτωχών να ξεφύγουν από τη φτώχεια τους και το δικαίωμα του βολιβιανού λαού να ζει ποιοτικά, το δικαίωμα και την υποχρέωση του κράτους να προωθεί μια ισορροπημένη ανάπτυξη, μπορούμε να αναπτυχθούμε χωρίς να εξελίσσουμε τη φύση, δεν μπορούμε να αναπτυχθούμε καταστρέφοντας τη φύση.

Για τούτο, ο νόμος μας προτείνει τη συμπληρωματικότητα των δικαιωμάτων. Εκτός αυτού ο Νόμος μας ιδρύει το Πολυεθνικό Ινστιτούτο Κλιματικής Δικαιοσύνης για να διαχειριστούμε την προσαρμογή, την κλιματική αλληλεπίδραση και να δημιουργήσουμε μια εθνική υποδομή κλιματικής δικαιοσύνης.

Μέχρι σήμερα έχουμε μια μικρή εμπειρία ανάκτησης των πλουτοπαραγωγικών μας πηγών που στη Βολιβία βοήθησε πολύ στη βελτίωση-προώθηση της οικονομίας μας.

Τρία παραδείγματα: η μεγαλύτερη βολιβιανή εταιρία, Εταιρία Εθνικών Βολιβιανών Πετρελαϊκών Αποθεμάτων (YPFB), το 2005 απέδιδε μόνο 300 εκατομμύρια δολάρια. Μετά την εθνικοποίηση των υδρογονανθράκων, σε πολύ μικρό διάστημα βελτίωσε την οικονομία μας, και φέτος η επιχείρηση αυτή αξίζει γύρω στα 3.500 εκατομμύρια δολάρια. Αυτό επιτεύχθηκε χάρη στους αγώνες του βολιβιανού λαού που συμφώνησε με την απόφαση εθνικοποίησης των πλουτοπαραγωγικών μας πηγών. Ξέρουμε καλά πως είμαστε μια μικρή χώρα που μας έχουν κατατάξει στις φτωχές χώρες του πλανήτη, χώρα αναπτυσσόμενη και πως τα διεθνή μας αποθεματικά το 2005 ήταν 1.700 εκατομμύρια δολάρια. Φέτος, όμως, ανέρχονται στο ποσό των 13.000 εκατομμυρίων δολαρίων. Οι δημόσιες επενδύσεις στη Βολιβία το 2005, πριν αναλάβω την προεδρία της χώρας, ήταν 600 εκατομμύρια δολάρια, από τα οποία το 70% ήταν από δάνεια ή δωρεές. Φέτος οι προγραμματισμένες δημόσιες επενδύσεις ξεπερνούν τα 5.000 εκατομμύρια δολάρια. Μπορείτε να φανταστείτε πόσο άλλαξε η οικονομία μας, μετά την ανάκτηση ή εθνικοποίηση των υδρογονανθράκων, από 600 σε πάνω από 5.000 εκατομμύρια δολάρια.

Να πόσο σημαντική είναι η εθνικοποίηση των πλουτοπαραγωγικών μας πηγών!

Με πολύ σεβασμό για τις χώρες, τα αφρικανικά κράτη και όλο τον κόσμο: πρέπει να εθνικοποιήσουν, να ανακτήσουν τις πλουτοπαραγωγικές τους πηγές, τις οποίες πρέπει να διαχειρίζονται-εκμεταλλεύονται οι ίδιες οι χώρες και όχι οι πολυεθνικές. Μια άλλη εμπειρία μας, επίσης, είναι ότι οι βασικές υπηρεσίες δεν μπορεί να ανήκουν σε ιδιωτικές εταιρίες.

Στη Βολιβία είχαν ιδιωτικοποιηθεί ακόμη και οι τηλεπικοινωνίες και το νερό. Μετά την ανάληψη της Προεδρίας αρχίσαμε να ανακτούμε τον έλεγχο των τομέων αυτών. Αυτό είναι καθήκον του κράτους και όχι οι ιδιωτικοποιήσεις που είναι δουλειά των πολυεθνικών. Αυτό μας βοηθάει να επιλύσουμε τα πιο σημαντικά προβλήματα στη Βολιβία.

Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες που βρίσκεστε σήμερα εδώ, πρέπει οπωσδήποτε να μας απασχολήσουν οι επόμενες γενιές και αυτό πιστεύω ότι μπορεί να γίνει μόνο αν δώσουμε ένα οριστικό τέλος στο μοντέλο ληστρικής εκμετάλλευσης, ένα οριστικό τέλος στο καπιταλιστικό σύστημα. Ο καπιταλισμός δεν είναι η λύση, λυπάμαι που το λέω, αλλά έχω ασχοληθεί σε βάθος με τη λεγόμενη “πράσινη οικονομία” και θέλω να επαναλάβω για άλλη μια φορά πως αυτή είναι το πρόσωπο του νέου καπιταλισμού που επιδιώκει να υποτάξει τους αντιιμπεριαλιστικούς αντικαπιταλιστικούς λαούς. Για τούτο πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά το μέλλον των επόμενων γενεών».