Η φύτευση των αρχαίων ελιών στην Αθήνα, με πιο πρόσφατη αυτήν στην περιοχή του Χίλτον, απασχολεί όχι μόνο τον Τύπο αλλά και τους κατοίκους αυτής της πόλης που ανακαλύπτουν εκ νέου την αξία της ελιάς, ως πολιτιστικό αγαθό που μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στο σύγχρονο αστικό περιβάλλον.
Με αφορμή αυτό το πρόγραμμα, πρωτοβουλία της ΕΡΓΑ ΟΣΕ ΑΕ, μιλήσαμε με τον Γεωπόνο Νίκο Θυμάκη για τη σημασία αυτών των κινήσεων και την ελληνική κηποτεχνία γενικότερα.
Ο Νίκος Θυμάκης είναι Σύμβουλος Πρασίνου – Επίτιμος Πρόεδρος του ΕΣΕΦΥ* καθώς και Project Manager του Κήπου της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Επίσης, επί σειρά ετών δίνει το παρών στην ελληνική κηποτεχνία μέσω τηλεοπτικών εκπομπών, του περιοδικού Τύπου αλλά και της ενασχόλησή του με την Ανθοκομική Έκθεση Κηφισιάς. (* Ελληνικός Σύνδεσμος Εξαγωγέων Φυτικού Υλικού).
 |
 |
 |
-Η αρχαία ελιά που μεταφυτεύτηκε πρόσφατα δίπλα στον Δρομέα, έναντι του «Χίλτον», είναι μέρος ενός ολόκληρου προγράμματος μεταφύτευσης ελαιόδεντρων που αφορά ελληνικούς Δήμους. Πες μας λίγα λόγια γι’ αυτό το πρόγραμμα.
Είναι εξαιρετικά θετικό ότι πλέον υπάρχει προγραμματισμός να αξιοποιείται φυτικό κεφάλαιο που μέχρι τώρα καταστρεφόταν ανεξέλεγκτα κατά την εκτέλεση δημοσίων έργων. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία της ΕΡΓΑ ΟΣΕ ΑΕ, με συμβολή τραπεζικού, και θέλω να πιστεύω ότι θα είναι κάτι που θα μπει μόνιμα πια στη συνείδηση όλων - τα δένδρα να αξιοποιούνται και όχι να ξυλεύονται. Σκοπός του προγράμματος είναι η διάσωση με ταυτόχρονη παρέμβαση στον ιστορικό ιστό και γίνεται με συμβολή ειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού-συναδέλφων.
Είναι εξαιρετικά θετικό ότι πλέον υπάρχει προγραμματισμός να αξιοποιείται φυτικό κεφάλαιο που μέχρι τώρα καταστρεφόταν ανεξέλεγκτα κατά την εκτέλεση δημοσίων έργων. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία της ΕΡΓΑ ΟΣΕ ΑΕ, με συμβολή τραπεζικού, και θέλω να πιστεύω ότι θα είναι κάτι που θα μπει μόνιμα πια στη συνείδηση όλων - τα δένδρα να αξιοποιούνται και όχι να ξυλεύονται. Σκοπός του προγράμματος είναι η διάσωση με ταυτόχρονη παρέμβαση στον ιστορικό ιστό και γίνεται με συμβολή ειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού-συναδέλφων.
-Εκτός από τις μεταφυτεύσεις στον ελαιώνα της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, έχεις ασχοληθεί με το συγκεκριμένο πρόγραμμα;
Στη συγκεκριμένη δράση όχι, όμως πολλές φορές στην έως τώρα πορεία μου εισηγήθηκα και επέβλεψα φυτεύσεις τέτοιων δένδρων, τόσο σε δημόσιους όσο και σε ιδιωτικούς χώρους. Είναι πολύ σοβαρή δουλειά και εντατική, την έμαθα από ανθρώπους που ασχολούνται μόνο με αυτό, κι αυτό κάνει τη διαφορά. Θέλει μεράκι. Πρόσφατα φυτεύτηκε μία στο Μαρούσι όπου βρίσκομαι. Ωστόσο η πιο συγκινητική προσπάθεια, που τη βίωσα από την αρχή ως το τέλος της, ήταν η μεταφύτευση τέτοιων ελιών στον εμβληματικό ελαιώνα της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης στα Πριγκιπόνησα της Κωνσταντινούπολης, από τον ίδιο χώρο, συμβολικά, στον Κήπο της Αγίας Γραφής και τον θεματικό κήπο «Βυζαντινή Διαδρομή των Αρετών», όπου η ελιά συμβολίζει την «ελεημοσύνη».
Στη συγκεκριμένη δράση όχι, όμως πολλές φορές στην έως τώρα πορεία μου εισηγήθηκα και επέβλεψα φυτεύσεις τέτοιων δένδρων, τόσο σε δημόσιους όσο και σε ιδιωτικούς χώρους. Είναι πολύ σοβαρή δουλειά και εντατική, την έμαθα από ανθρώπους που ασχολούνται μόνο με αυτό, κι αυτό κάνει τη διαφορά. Θέλει μεράκι. Πρόσφατα φυτεύτηκε μία στο Μαρούσι όπου βρίσκομαι. Ωστόσο η πιο συγκινητική προσπάθεια, που τη βίωσα από την αρχή ως το τέλος της, ήταν η μεταφύτευση τέτοιων ελιών στον εμβληματικό ελαιώνα της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης στα Πριγκιπόνησα της Κωνσταντινούπολης, από τον ίδιο χώρο, συμβολικά, στον Κήπο της Αγίας Γραφής και τον θεματικό κήπο «Βυζαντινή Διαδρομή των Αρετών», όπου η ελιά συμβολίζει την «ελεημοσύνη».
-Γιατί ελαιόδεντρα ιστορικής σημασίας πρέπει να μεταφερθούν στο αστικό περιβάλλον και να μην παραμείνουν στο φυσικό γενέθλιο χώρο τους; Η μεταφύτευση δεν ενέχει κινδύνους για την επιβίωσή τους;
Ευχής έργον και ορθόν είναι το κάθε δένδρο να είναι εκεί που αναπτύχθηκε. Η ανθρώπινη παρέμβαση προκύπτει όταν γίνεται κάποιο έργο ή κάποιος θέλει να αλλάξει την καλλιέργεια. Τότε, αντί να χαθούν, καλύτερα είναι φυσικά να μετακινηθούν. Η αποστολή «διάσωσης» είναι μια πραγματικά εξειδικευμένη διαδικασία, δαπανηρή μεν, αλλά φέρνει αποτελέσματα. Πολύ περισσότερο στέκομαι στην πολιτιστική παρέμβαση που κάνουμε διασώζοντας τέτοια δένδρα και φέρνοντας τα στον αστικό ιστό. Ενισχύουμε έτσι τον παιδευτικό ρόλο του Πρασίνου, δημιουργώντας τοπόσημα μέσα στην πόλη μας, με ιστορικές, πολιτιστικές, γαστρονομικές και πολλές άλλες «αναφορές». Επίσης, είναι παράδοξο να εισάγονται από Ιταλία και Ισπανία ενώ έχουμε εμείς πολύ καλά φυτά τέτοια, ειδικά τώρα με το θέμα του βακτηρίου της Xyllela. Ναι στα ελληνικά!
-Υπάρχει κάποιο δέντρο που δεν θα ήθελες να συναντάς στους δρόμους της Αθήνας; Τι προτείνεις;
Αν έπρεπε να απαντήσω οπωσδήποτε σε αυτό το ερώτημα, θα έλεγα το καβάκι και τον βραχυχίτωνα. Δεν μπορούμε όμως να «δαιμονοποιούμε» τα δένδρα – εμείς είμαστε αυτοί που τα χρησιμοποιήσαμε λανθασμένα. Το ίδιο και με τον κανάριο φοίνικα, έγινε υπερβολή, γιατί δεν ερωτιόντουσαν ειδικοί ή και δεν υπήρχαν πολλοί παλαιότερα. Η προσωπική μου θέση εδώ και πολλά χρόνια είναι «ΦΥΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΧΛΩΡΙΔΑΣ» , δένδρα που έχουν μετρηθεί και για τις αντοχές στο καυσαέριο. Και σίγουρα, να σχεδιάζονται οι δενδροστοιχίες με σκοπό την «αξονοποίηση» των πράσινων διαδρομών στην πόλη, όχι να είναι αχταρμάς. Επίσης, διατήρηση και παλιών υποτροπικών και μεσογειακών δένδρων (π.χ., νεραντζιές, γιακαράντες, ακακίες Κωνσταντινουπόλεως), καταγραφή, ταυτότητα δένδρων, ημερολόγιο συντήρησης, προγραμματισμός.
Αν έπρεπε να απαντήσω οπωσδήποτε σε αυτό το ερώτημα, θα έλεγα το καβάκι και τον βραχυχίτωνα. Δεν μπορούμε όμως να «δαιμονοποιούμε» τα δένδρα – εμείς είμαστε αυτοί που τα χρησιμοποιήσαμε λανθασμένα. Το ίδιο και με τον κανάριο φοίνικα, έγινε υπερβολή, γιατί δεν ερωτιόντουσαν ειδικοί ή και δεν υπήρχαν πολλοί παλαιότερα. Η προσωπική μου θέση εδώ και πολλά χρόνια είναι «ΦΥΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΧΛΩΡΙΔΑΣ» , δένδρα που έχουν μετρηθεί και για τις αντοχές στο καυσαέριο. Και σίγουρα, να σχεδιάζονται οι δενδροστοιχίες με σκοπό την «αξονοποίηση» των πράσινων διαδρομών στην πόλη, όχι να είναι αχταρμάς. Επίσης, διατήρηση και παλιών υποτροπικών και μεσογειακών δένδρων (π.χ., νεραντζιές, γιακαράντες, ακακίες Κωνσταντινουπόλεως), καταγραφή, ταυτότητα δένδρων, ημερολόγιο συντήρησης, προγραμματισμός.
-Ως ιδρυτής της Greek Palm Society, ήσουν ένας από αυτούς που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την επιδημία των σκαθαριών που χτύπησε σχεδόν όλους τους φοίνικες εντός κι εκτός Αττικής. Θα συμβούλευες να επενδύσουν ξανά σε αυτό το τροπικό δέντρο;
Θα χαιρόμουνα πολύ να έβλεπα επιτέλους στα πάρκα και σε αρχαιολογικούς χώρους, όπου -ως ειδικοί- εισηγούμαστε την επιστροφή του Κρητικού Φοίνικα στο Αττικό Τοπίο. Θα συμβούλευα να κάνουν ό,τι περισσότερο μπορούν -με φιλοπεριβαλλοντικούς όρους- να διασώσουν όσα μπορούν και να ενισχύσουν τη φύτευση του Κρητικού Φοίνικα (Phoenix theophrasti) στα πλαίσια των αρχών που προανέφερα, με δεδομένο επίσης ότι παρουσιάζει και μεγαλύτερη χρονική αντοχή στην προσβολή, άρα υπάρχει χρονικό διάστημα αντίδρασης.
Θα χαιρόμουνα πολύ να έβλεπα επιτέλους στα πάρκα και σε αρχαιολογικούς χώρους, όπου -ως ειδικοί- εισηγούμαστε την επιστροφή του Κρητικού Φοίνικα στο Αττικό Τοπίο. Θα συμβούλευα να κάνουν ό,τι περισσότερο μπορούν -με φιλοπεριβαλλοντικούς όρους- να διασώσουν όσα μπορούν και να ενισχύσουν τη φύτευση του Κρητικού Φοίνικα (Phoenix theophrasti) στα πλαίσια των αρχών που προανέφερα, με δεδομένο επίσης ότι παρουσιάζει και μεγαλύτερη χρονική αντοχή στην προσβολή, άρα υπάρχει χρονικό διάστημα αντίδρασης.
-Σε ό,τι αφορά τον «πράσινο» σχεδιασμό των πόλεων, ποιο θεωρείς ότι είναι το πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει στην Ελλάδα; ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ (Hellenic Garden). Αυτή η αρχή, περιβαλλοντικά, πολιτιστικά, ιστορικά, εκπαιδευτικά, να είναι ο άξονας σχεδιασμού και συνεργειών σε διεπιστημονικό επίπεδο (αρχιτέκτονες τοπίου, γεωπόνοι, πολεοδόμοι, αρχιτέκτονες, ιστορικοί, ψυχολόγοι καλλιτέχνες κλπ), βασισμένοι σε υπάρχουσες μελέτες παραγωγής φυτών από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ (πρόσφατο πρόγραμμα ΑΓΡΟΕΤΑΚ) και εναρμονισμένοι με την πρόσφατη νομοθεσία για τις μελέτες και τη διαχείριση των πάρκων που -επιτέλους!- ζητά να φυτεύονται αποκλειστικά ΕΛΛΗΝΙΚΑ-ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΑ ΕΙΔΗ ΦΥΤΩΝ. Η θεματικότητα επάνω στον «ελληνικό κήπο», όπως εδώ και χρόνια ομάδα επιστημόνων συνεργεί για να τον τοποθετήσει στην παγκόσμια κηποτεχνία, είναι η λύση αειφορικά και αυθεντικά. Ευκαιρία για την ΚΕΔΕ να το υιοθετήσει και να το εφαρμόσει κεντρικά στους Δήμους της χώρας.
-Ως επίτιμος πρόεδρος του ΕΣΕΦΥ* (που τον απαρτίζουν οι περισσότεροι εκ των σημαντικότερων παραγωγών φυτωριούχων- εξαγωγέων) και όχι ως επιστήμων, τι έχεις να παρατηρήσεις σχετικά με τις προτιμήσεις του Έλληνα αγοραστή; Έχει βελτιώσει την οικολογική του συνείδηση ή τη σχέση του με το κατ’ οίκον πράσινο;
Η εμπειρία μου όλα τα χρόνια της εμπλοκής μου με την Ανθοκομική Έκθεσης Κηφισιάς, τις τηλεοπτικές εκπομπές, τα περιοδικά και τα κέντρα κήπου, μου δείχνουν ότι ειδικά την τελευταία 10ετία έχει αλλάξει προς το καλύτερο ο καταναλωτής, ο πολίτης. Αγοράζει συνειδητά τα μεσογειακά είδη, ενημερώνεται και ρωτά, επιθυμεί να έχει πράσινο, απαιτεί περισσότερα για αποκαταστάσεις και παρεμβάσεις σε δημόσιους χώρους. Τα μηνύματα είναι ελπιδοφόρα, παρά την κρίση, και αυτό για τους πολίτες είναι παρήγορο. Σημαντικό είναι να υπάρξουν πολιτικοί-δημοτικοί άρχοντες που να το αναδείξουν περισσότερο ως προτεραιότητα.
Η εμπειρία μου όλα τα χρόνια της εμπλοκής μου με την Ανθοκομική Έκθεσης Κηφισιάς, τις τηλεοπτικές εκπομπές, τα περιοδικά και τα κέντρα κήπου, μου δείχνουν ότι ειδικά την τελευταία 10ετία έχει αλλάξει προς το καλύτερο ο καταναλωτής, ο πολίτης. Αγοράζει συνειδητά τα μεσογειακά είδη, ενημερώνεται και ρωτά, επιθυμεί να έχει πράσινο, απαιτεί περισσότερα για αποκαταστάσεις και παρεμβάσεις σε δημόσιους χώρους. Τα μηνύματα είναι ελπιδοφόρα, παρά την κρίση, και αυτό για τους πολίτες είναι παρήγορο. Σημαντικό είναι να υπάρξουν πολιτικοί-δημοτικοί άρχοντες που να το αναδείξουν περισσότερο ως προτεραιότητα.
