Σελίδες

Καθαρή ενέργεια και κλιματική δικαιοσύνη

Του Κώστα Ζαχαριάδη *

Η πολυαναμενόμενη Συνδιάσκεψη για το κλίμα (COP 21) ολοκληρώθηκε πριν λίγες μέρες στο Παρίσι, με το σύνολο των χωρών του πλανήτη να καταλήγουν σε συμφωνία. Αποφασίστηκε να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για τον περιορισμό της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους 1,5οC μέχρι το 2100. Πολλοί λίγοι θα είχαν φανταστεί έναν πιο φιλόδοξο στόχο.

Η συμφωνία προβλέπει την άμεση μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ από το 2050 και μετά οι παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα πρέπει να μειωθούν στα επίπεδα που μπορούν να απορροφούν τα δάση, έτσι ώστε να επιτευχθεί μια ισορροπία μηδενικών καθαρών εκπομπών. Παρ’ όλες τις ισχυρές αντιπαραθέσεις μεταξύ των χωρών, τελικά υιοθετήθηκε ένα ενιαίο σύστημα αναφοράς, παρακολούθησης και επιβεβαίωσης των εκπομπών κάθε κράτους.

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών, οι οποίες είναι και αυτές που πλήττονται παραπάνω, ορίστηκε ότι από το 2020 οι ανεπτυγμένες χώρες θα προσφέρουν βοήθεια 100 δισ. δολαρίων τον χρόνο προκειμένου να βοηθήσουν τις φτωχότερες χώρες να στραφούν σε καθαρές πηγές ενέργειας, με την υπόσχεση ότι το ποσό αυτό θα αυξηθεί στο μέλλον. Χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία θα συμμετέχουν στη χρηματοδότηση μόνο εθελοντικά.

Η επίτευξη του στόχου που θέτει η συμφωνία απαιτεί να απεξαρτηθεί όλη η παγκόσμια οικονομία από τα ορυκτά καύσιμα έως το 2050. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο το κάρβουνο, αλλά και το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο πρέπει να εγκαταλειφθούν και μάλιστα νωρίτερα από ό,τι θα μπορούσε οποιοσδήποτε να φανταστεί.

Παρ’ όλ’ αυτά, δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε. Είναι ξεκάθαρο ότι η αύξηση της θερμοκρασίας (ένας μόλις βαθμός σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα) έχει ήδη πυροδοτήσει ένα ευρύ φάσμα αλλαγών στο κλίμα και επιπτώσεων στην καθημερινότητα των πολιτών. Η ξηρασία και οι πλημμύρες αποτελούν τη μεγαλύτερη, σχετιζόμενη με το κλίμα, απειλή παγκοσμίως και ακολουθούνται από την αύξηση της στάθμης της θάλασσας, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και τις παρατεταμένες περιόδους καύσωνα. Τα προβλήματα αυτά αναμένεται να ενταθούν στο μέλλον ακόμα και με τις πιο μετριοπαθείς προβλέψεις για αύξηση της θερμοκρασίας.

Σε διεθνές επίπεδο, κεντρικό στόχο και διεκδίκηση της Αριστεράς αποτελεί η υλοποίηση μια δίκαιης, φιλόδοξης και νομικά δεσμευτικής συμφωνίας. Το έτος 2050 έχει οριστεί ως η χρονιά-στόχος για την πλήρη παύση των παγκόσμιων εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα και την ολοκληρωτική στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τα κράτη θα πρέπει να στρέψουν τις εθνικές πολιτικές τους μακριά από τα ορυκτά καύσιμα και προς την καθολική και ισότιμη πρόσβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ακόμη είναι απαραίτητο να τεθούν οι βάσεις ενός δεσμευτικού και κοινωνικά δίκαιου πλαισίου δράσης για τη μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων, ενάντια στην κερδοσκοπία των μηχανισμών της αγοράς, για τη σταδιακή απεξάρτηση των οικονομιών των ανεπτυγμένων χωρών από τον άνθρακα μέσα στα επόμενα 35-40 χρόνια. Το τελικό Πρωτόκολλο της διάσκεψης του Παρισιού πρέπει να είναι απαραιτήτως νομικά δεσμευτικό για όλες τις χώρες χωρίς εξαιρέσεις.

Τα μέχρι τώρα δεδομένα δείχνουν ξεκάθαρα ότι έχουμε αλλάξει δραματικά την παγκόσμια ατμόσφαιρα σε μικρό χρονικό διάστημα, αυξάνοντας το ρίσκο και για τις επόμενες γενιές. Στο Παρίσι είδαμε μια άλλη πλευρά διεθνών διαπραγματεύσεων. Είδαμε πώς η παγκόσμια συνεργασία έχει τη δυνατότητα να μας οδηγήσει στον δρόμο για ένα ασφαλέστερο μέλλον.

Το Παρίσι έδειξε σε όλες τις χώρες του κόσμου ότι πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους το κλίμα και αυτό αποτελεί αναμφίβολα επιτυχία. Η συμφωνία θα βοηθήσει να μειωθούν οι πιθανότητες της αλλαγής του κλίματος· αν και το σε ποιον βαθμό είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί. Το Παρίσι, με το ατελές αλλά συνάμα ελπιδοφόρο αποτέλεσμα, καθιστά ξεκάθαρο ότι ο αγώνας δεν είναι μάταιος. Πολίτες σε όλο τον κόσμο, πολίτες από χώρες που ήδη βιώνουν το πιο σκληρό πρόσωπο της «βρώμικης» ανάπτυξης, ιθαγενείς που βλέπουν τα εδάφη τους να χάνονται, νέοι, έστειλαν ένα ξεκάθαρο μήνυμα στους παγκόσμιους ηγέτες: ζητάμε καθαρή ενέργεια και κλιματική δικαιοσύνη.

*Ο Κ. Ζαχαριάδης είναι Βιολόγος-Περιβαλλοντολόγος

http://www.ecoleft.gr