Σε λίγες μέρες ξεκινάει στο Παρίσι η 21η σύνοδος της Διάσκεψης των Μερών (Conference of the Parties – COP) της Σύμβασης – Πλαισίου του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (United Nations Framework Convention on Climate Change – UNFCCC). Η UNFCC είναι μια περιβαλλοντική συνθήκη που ο ΟΗΕ δημιούργησε το 1992 με σκοπό τη σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σε επίπεδα που θα απέτρεπαν την επικίνδυνη ανθρώπινη επίδραση στο κλίμα.
Η UNFCCC διοργανώνει κάθε χρόνο τη Διάσκεψη των Μερών όπου τα κράτη αξιολογούν την πρόοδο που έχει γίνει και καθορίζουν τα επόμενα βήματά τους για τη προστασία του κλίματος. Η φετινή COP 21 παρέχει μια ιστορική ευκαιρία να υπογραφεί μια διεθνής συμφωνία που θα αποτελέσει ορόσημο για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής.
Καθώς οδεύουμε προς την έναρξη των εργασιών, η Παγκόσμια Τράπεζα δημοσίευσε μια μελέτη για τις επιπτώσεις τις κλιματικής αλλαγής ιδιαίτερα στα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού. Οι περιοχές που ήδη πλήττονται από ακραία φτώχεια (Υποσαχάρια Αφρική, Νοτιοανατολική Ασία) διατρέχουν και αυξημένο κίνδυνο ακόμα μεγαλύτερης φτωχοποίησης. Δεδομένου ότι η γεωργία αποτελεί την κύρια πηγή εισοδήματος για τις χώρες αυτές, οι αλλαγές στο κλίμα σε συνδυασμό με τα ακραία καιρικά φαινόμενα που ισχυροποιούνται, οδηγούν σε καταστροφή στις καλλιέργειες, σε άνοδο των τιμών των τροφίμων αλλά και σε αναγκαστικό εκπατρισμό και προσφυγιά.
Την τετραετία 2008-2012 περίπου 144 εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους λόγω της δυσκολίας πρόσβασης σε καθαρό νερό και φυσικούς πόρους αλλά λόγω της υποβάθμισης της γης που έπαψε να είναι κατάλληλη για καλλιέργεια και κτηνοτροφία. Υπολογίζεται ότι αν ακολουθήσουμε το σενάριο “businessasusual”, άλλα 150 εκατομμύρια περιβαλλοντικών προσφύγων θα προστεθούν σε αυτούς που δημιουργούν οι εχθροπραξίες και ο πόλεμος. Επίσης, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας από τις ανεξέλεγκτες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μπορεί να οδηγήσει πάνω από 100 εκατομμύρια ανθρώπους σε ακραία φτώχεια και πάνω από μισό δισεκατομμύριο ανθρώπους στην απώλεια των σπιτιών τους μέσα στα επόμενα 15 χρόνια, σύμφωνα με δύο νέες εκθέσεις.
Την επιτακτική ανάγκη να ενταθούν οι προσπάθειες ανάσχεσης του φαινομένου επεσήμανε και ο ΟΗΕ που σε έκθεσή του αναφέρει ότι οι δεσμεύσεις για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, που παρουσίασαν 146 χώρες την 1η Οκτωβρίου, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσουν σε αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη 3 με 3,5 βαθμούς Κελσίου μέχρι το 2100, αύξηση που υπερβαίνει κατά πολύ το στόχο που έχει τεθεί για τη Διάσκεψη του Παρισιού (αύξηση 2 βαθμών Κελσίου).
Το προσχέδιο της συμφωνίας που έχουν στα χέρια τους οι διαπραγματευτές, και στη βάση του οποίου θα αποφασίσουν οι πολιτικοί ηγέτες στο Παρίσι, έχει ακόμα αρκετά ζητήματα ανοιχτά, περιέχει αντιφάσεις ενώ κάποιοι από τους στόχους που θέτει είναι προαιρετικοί και όχι δεσμευτικοί για τα κράτη. Σημαντικό ζήτημα παραμένει η χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών, οι οποίες είναι και αυτές που πλήττονται παραπάνω από τις καταστροφές που επιφέρει η αποσταθεροποίηση του κλίματος. Οι βόρειες χώρες έχουν δεσμευτεί να καταβάλλουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στις χώρες του νότου, αρχίζοντας από το 2020, έτος έναρξης της ισχύος της συμφωνίας του Παρισιού. Παρόλα αυτά μένουν ακόμα πολλά σημεία να αποσαφηνιστούν. Όπως αναφέρεται και στην έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας «Μόνο μία άμεση και σταθερή διεθνής δραστηριοποίηση με στόχο τον περιορισμό των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου θα επιτρέψει την προστασία εκατομμυρίων ανθρώπων από τη φτώχεια».
Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που θα πληγούν περισσότερο από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, παρ’ ότι το μερίδιο ευθύνης της είναι μικρό σε σχέση τους μεγάλους παγκόσμιους ρυπαντές. Στο Παρίσι έχουμε μια τελευταία ευκαιρία να μειώσουμε τις συνέπειες. Όπως έχει επισημάνει και ο υπουργός περιβάλλοντος, Γ. Τσιρώνης «Έχει υπολογιστεί ότι μέχρι το 2100 η Ελλάδα θα πρέπει να δαπανήσει 700 δισεκατομμύρια για να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Αν πετύχουμε στο Παρίσι, το ποσό αυτό θα πέσει στα 400 δισεκατομμύρια».
Καθίσταται λοιπόν επιτακτική ανάγκη να υπάρξει μια παγκόσμια συμφωνία στο Παρίσι, η οποία θα υπογραφεί από όλους τους μεγάλους ρυπαντές και θα σφραγίσει ένα δεσμευτικό πλαίσιο για την επόμενη μέρα της προστασίας του κλίματος και της ανάσχεσης της κλιματικής αλλαγής. Στόχος πρέπει να είναι η ανάπτυξη σε συνδυασμό με τη σταθεροποίηση του κλίματος και την προστασία των ασθενέστερων.
*Ο Κώστας Ζαχαριάδης είναι Διευθυντής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, βιολόγος, περιβαλλοντολόγος
