Τι είναι η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή;
Εισβολή ιδεών που οδηγεί σε καταναγκαστική συμπεριφορά, δηλαδή:
• Οι ιδεοληψίες είναι ιδέες που «κολλάνε» στο μυαλό αθέλητα και προκαλούν δυσφορία, ένταση και αναστάτωση επειδή ερμηνεύονται με λάθος τρόπο.
• Η δυσφορία υποχωρεί μόνον όταν το άτομο προβεί σε κάποια ενέργεια ή πράξη που αισθάνεται την υποχρέωση να κάνει προκειμένου να ανακουφιστεί, δυστυχώς για τον ίδιο μόνο προσωρινά, γιατί η ιδέα επανέρχεται με την ίδια ή περισσότερη ένταση και δυσφορία και άρα πρέπει να ξαναγίνει ο ίδιος κύκλος που δεν τελειώνει. Οι ιδεοληψίες προκαλούν άγχος και οι τελετουργίες ή οι αποφυγές συμβάλλουν στη βραχυπρόθεσμη μείωσή του και ουσιαστικά στη διαιώνιση του προβλήματος.
Προς το παρόν δεν έχει δοθεί οριστική απάντηση σ'αυτό τo ερώτημα. Ωστόσο, φαίνεται ότι γενετικοί και βιολογικοί παράγοντες καθιστούν κάποιον ευαίσθητο στο να αναπτύσσει προβλήματα με το άγχος, ενώ μαθησιακοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες καθορίζουν την έκλυση και το είδος των ιδεοληψιών και τελετουργιών που θα εμφανίσει.
Όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, το μοντέλο εξήγησης της ασθένειας είναι πολυπαραγοντικό. Πολλοί παράγοντες μαθησιακοί και βιολογικοί πρέπει να ταιριάζουν μαζί, ώστε να ευοδωθεί η ανάπτυξη της διαταραχής.
Το σημαντικότερο όμως όλων είναι ότι όταν η ΙΨΔ παραμένει αθεράπευτη για μεγάλο χρονικό διάστημα συχνά ακολουθείται από την εμφάνιση κι άλλων προβλημάτων, κατάθλιψη ή κατάχρηση χρήσης αλκοόλ και άλλων ουσιών.
Η πρώτη, εμφανίζεται ως συνέπεια του περιορισμού της λειτουργικότητας και των πηγών ευχαρίστησής από τη ζωή εξαιτίας της ΙΨΔ, και η δεύτερη ως προσπάθεια αυτοθεραπείας. Η συνύπαρξη κι άλλων ασθενειών στον ίδιο άνθρωπο πολλαπλασιάζει τα προβλήματα, επομένως δυσκολεύει την επίλυσή τους.
Aπό την επιστημονική ομάδα του Καθηγητή Ψυχιατρικής, Νίκου Βαιδάκη
